Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmak
Hızla gelişen bilim ve teknoloji çağında, yaşadığımız şu günlerde birey olarak her birimizin kazanması gereken en önemli alışkanlıklardan birisi de okuma alışkanlığıdır. Bugün başarılı olmuş pek çok kişi iyi bir kitap okuma alışkanlığına sahiptir. Böyle düzenli bir alışkanlığın oturmasının temeli, erken çocukluk dönemine kadar inmektedir. Çocuğunuzun yaşı kaç olursa olsun, onu kitapla tanıştırabilirsiniz.
Çünkü kitap çocuğun zihinsel, duygusal ve sosyal gelişiminde önemli bir malzemedir. Düzenli okuma alışkanlığı olan anne-babaların bunu çocuklarına aktarmaları çok daha kolaydır. Çocukta okuma ilgisi uyandırmak, okuldan önce ailenin görevidir. Anne-baba her konuda olduğu gibi bu konuda da olumlu model olmalıdır. Zira çocuklar evde ve okulda gördüklerinden çok şey öğrenirler.
Kitaplar ilham verici, zihni uyarıcı ve gelişimi teşvik edici araçlardır. Kitap okuyarak kendimizi, çevremizi tarihimizi, evreni keşvederiz. Okumak bizi düşünmeye, hissetmeye, hayal etmeye, muhakeme etmeye, olgunlaşmaya zorlar, değiştirir ve geliştirir. Okumak farklı fikirlere, farklı bakış açılarına zihnimizde kapı açmamızı sağlar. Ve yine okumakla ufkumuz genişler; olayları, insanları, itinalı analizler yaparak değerlendiririz. Kitap seçimi tıpkı arkdaş seçimi gibi ciddi bir iştir.
Bu nedenle kendimize ve çocuklarımıza alacağımız kitapların itinayla seçilmesinde yarar vardır. Güzel, faydalı kitapları okumak birçok güzellikle de tanışmak demektir. Ayrıca kitap okuyarak olayları, fikirleri, kişileri kendi zihin dünyamızda değerlendirip ölçer ve tartarız. Yani kendi fikirlerimizin temellerini oluştururuz.
Yaşadığımız dönem teknolojik gelişmelere rağmen parmağımızın ucuna dünyayı sığdıran internete rağmen, bilginin en temel kaynağı hâlâ kitaplardır. En doğru, en faydalı, en keyifli bilgilenme yöntemi kitap okumaktır. Anne babaların çocuklarına bebeklik dönemlerinden itibaren onları sıkmadan kitap okumaları gerekmektedir.
Anne-babalar uygun bir şekilde, sevdirerek çocuklarına kitap okurlarsa çocukların bu konudaki sevgisi ve ilgisi artacaktır. Önemli olan; zorla değil, sevdirerek bu işi yapmalıdır. Çocuklarımıza okumayı sevdirmek istiyoruz; peki ya biz “okuyan” bir anne-baba mıyız? Eğer çeşitli sebeplerden dolayı okuma alışkanlığı edinememiş veya okumaya vakit bulamadığımızı söyleyen birer yetişkin iseniz önce kendinizden başlamanızı tavsiye ederiz. Çünkü “kendi nefsini islah edemeyen, başkasını islah edemez,” hele en yakın olan çocuğunu asla.
Okuma alışkanlığını çocuklarımıza nasıl kazandırabiliriz?
- Çocuğumuz kitap okurken resimlerini birlikte inceleyelim, yorumlar yapalım.
- Çocuğumuzu sık sık kitapçıya ve kütüphaneye götürelim. Sevdiği kitaplardan alalım, teşvik edelim.
Çocuk dergilerine abone edelim. Kendi adlarına posta geldiğinde çocuklar çok heyecanlanırlar.
Kendimiz de kitap okumaya vakit ayıralım. Akşamları televizyonu, cep telefonunu kapatalım ve ailece oturup kitap okuyalım.
Okunan kitapları anlamak ve paylaşmakla; konuşma, okuduğunu anlama ve ifade etme becerisinin geliştiğini bilelim.
İlk İlâhi emir olan “oku” emrin muhatapları olarak bu emrin gereğini yapmak durumundayız. İslâm dinî, ilme ve bilgiye gerektiği değeri vermiş ve bilgiye ulaştıracak bütün meşru yolları açık tutmuştur. İlim öğrenmek için; zaman, mekân, yaş sınırı koymamıştır. Erkek ve kadın herkese beşikten mezara kadar ilim öğrenmeyi emretmiş, hayatın her aşamasında ve her safhasında kişinin kendi durum ve konumuna göre ilimle iç içe olmasını istemiştir.
Dinimizde, ilim öğrenmek ve öğretmek ibadet olarak kabul edilir. Bilginin insanı yücelteceği, Kur’ân-ı Kerim’de şöyle ifade edilmektedir: “Allah, içinizden inananların ve kendilerine ilim verilenlerin derecelerini yükseltir…” (Mücadele, 58/11); “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer, 39/9); “...ve ‘Rabbim, benim ilmimi (bilgimi) arttır’ de.” (Tâhâ, 20/114) İslâm, okumaya ve ilim elde etmeye büyük önem vermiştir.
Hz. Peygamber (s.a.v.)’e inen ilk vahiyde okumaktan, kalemden, eğitim ve öğretimden bahsedilir: “Yaratan Rabbinin adıyla oku! O, insanı bir alakadan yarattı. Oku! İnsana kalemle yazı yazmayı öğretip ona bilmediklerini öğreten Rabbin sonsuz lütuf sahibidir.” (Alak, 96/1-5)
Her kötülüğün, haksızlığın ve ahlâksızlığın baş sebebi, bilgisizlik ve cehalettir. Bunun içindir ki Kur’an, ilimsizlikten şiddetle sakındırır: “Sakın ha, câhillerden olma!” (En’âm, 6/35) der.
Peygamberimiz, Yüce Allah’a şöyle dua etmiştir: “Fayda vermeyen ilimden (bilgiden) sana sığınırım.” (Tirmizî, Kitabu’d-Deavât 68)
Bu itibarla faydası olmayan kitaplardan, bilgilerden de uzak durmalıyız. Zaman israfından sakınmalıyız. Çocuğumuza, “kitap oku da ne okursan oku” dememeliyiz, faydalı kitaplar okumasını tavsiye etmeliyiz. Tabiî ki, faydalı bilgi, kişiye dünya ve âhirette fayda verir, mutlu ve huzurlu olmayı sağlar!