Siyasette yalan rüzgârı

Birtakım siyasilerin gayet rahat yalan söylediklerini görüyoruz. Yalan söylemeyi alışkanlık haline getirmenin adı psikolojide mitomani, yalan söyleyen kişilere de mitoman adı verilir.

Aslında mitomanlara toplumda çok rastlanır. Bilhassa hekimlik pratiğimde ve günlük hayatta o kadar sık bu tiplerle karşılaşıyorum ki şaşırmamak elde değil. Üstelik ahlaki ve dini değerlerin yozlaştığı günümüzde sayıları giderek de artıyor. Maalesef artık insanlar da mitomanlara hoşgörülü davranıyor, müeyyide uygulamıyor, yalanlarını yüzüne çarpmıyor. Bu yüzden de mitomanlar rahatça at koşturuyorlar.

Düşünün bir lider, devamlı tutarsız ve çelişkili konuşuyor, bir dediği diğerini tutmuyor, geçmişte söylediğinin bugün zıddını söylüyor ancak yine de aynı tarz siyaseti sürdürüyor.

Sadece siyasetçilerden değil köşe yazarlarından, habercilerden veya sesi yüksek çıkanlardan da bazıları böyle. Yazısını okutabilmek, dikkat çekmek veya toplumda odak noktası olabilmek için yalan yanlış olduğunu bile bile yapıyor bunu. Utanma olmadan benzer yalanlara daha sonra devam ediyor. Üstelik başka konularda başka yalanlarla…

Niçin Yalana Başvururlar?

Bu kişiler önceleri zor durumda olduklarında bu halin meydana getirdiği sıkıntıdan kurtulmak için veya yaptığı yanlışın kınanmasından, cezalandırılmasından korkarak ya da dikkatleri üzerinde toplamak için yalana başvururlar. Sonra ise giderek yalan söylemeyi alışkanlık haline getirirler. Yalan artık hayatlarının bir parçası haline gelmiştir.

Mitomanlar insanları bu şekilde yalanlarla hatalı mecralara, gerçek dışı yollara yönlendirirler. Bundan da haz duyarlar.

Kimler Yalana Başvurur?

*Çocukluk yıllarında ezilerek veya ihmal edilerek büyütülen kişiler: Sanki insanlardan o yılların intikamını alıyormuş gibidirler. Aşağılık veya yetersizlik komplekslerini bu yolla gidermeye çalışabilirler.

*Her yaptığı eleştirilmiş, beğenilmemiş çocuklar da kötülenmekten kurtulmak için yalana başvurabilir ve mitoman adayı olarak karşımıza gelebilirler.

*Ayrıca çocuklukta üzerine aşırı düşülmüş, her dediği yapılmış, yanlış yaptığında müsamaha ile karşılanmış çocuklarda da yalan söyleme davranışı sık gelişir.

*Çocuk taklit yolu ile davranışlarını öğreneceğinden anne-baba yalan söyleyen kişiler ise çocuk bundan olumsuz etkilenir. Çünkü o ebeveynlerini izler, onları doğru veya yanlış ayırt edemeden kendine model olarak alacaktır. Bu da mitomaniye giden yol demektir.

*Narsist yani kendine hayran kişiliğe sahip olanlar kendilerini üstün, hatasız olduklarını gösterebilmek amacıyla yalana kolayca başvururlar.

*Yine histerik, dengesiz kişiliği olanlar da dikkatleri üzerlerine çekmekten zevk aldıkları için yalan söylerler. Bundan da suçluluk hissi duymaz, vicdan azabı çekmezler.

*Antisosyal yani psikopat olanlar: Standartları, değer ölçüleri olmadığında rahat rahat yalan söylerler.

Mitomani Nasıl Anlaşılır?

Bu kişiler için yalan sıradandır, hayatın olağan bir parçasıdır. Yalan söylemekten vazgeçmezler, ısrarcıdırlar. Kendileri ile çelişkiye düşseler de yalanlarını sürdürürler.

Bu kişiler olaya, zamana ve hitap ettikleri kişi veya topluluğa karşı değişik yalanlar söyleyebilirler. Bundan dolayı da suçluluk duymaz, pişmanlık hissetmezler.

Yalanları belgelerle, tanıklarla yüzlerine çarpıldığında başlarını öne eğip itiraf etmek yerine agresif ve alıngan tavırlarla konuyu örtbas etmeye uğraşırlar. Hatta bazen çirkefleşirler bile…

Giderek yalanlarına kendileri de inanabilirler.

Yalanları arasında kurgusal bütünlük de bulunmaz. O kadar rahat yalan söylerler ki onları tanımayanlar söylediklerinin yalan olduğunu tahmin edemezler. Çünkü yalan söylerken renk vermez, yalan ifadesi takınmazlar. Bu yüzden yalan makineleri bile onlar karşısında çaresiz kalır.

Mitomanlara Ne Yapılabilir?

Mitomani yani yalan söyleme huyu bir hastalık değil kişilik veya karakter bozukluğudur. Bu yüzden tedavi için yapılabilecek şeyler sınırlıdır.

Zaten bu kişiler de kendilerinde bir problem olduğunu kabul etmezler ve tedavi arayışına girmezler. Ancak yakınları onlardan rahatsız oldukları için tedaviye getirilirler.

Bize düşen ise bu tiplerden uzak durmak ve gerektiğinde yalanlarını yüzüne vurmaktır.