Alın ve akıl teriyle para nasıl bulunur?

Devlet sisteminin sağlıklı yürümesi için 3 temel esas; plânlama, denetim ve yaptırım olarak biliniyor. Tâli görünse de, 4’üncü bir esas daha var ki, o da finans… Para olmadan plânlama, denetim ve yaptırım hakkıyla gerçekleştirilemiyor. Para da; üreterek, israfı önleyerek, kendine yeterek, borçlanmaları asgarî seviyede tutarak ve maliyetleri düşürerek, açıkçası “tasarruf” ile bulunuyor. Şirketler de öyle… Aynı devlet gibi… Sıraladığım 4 esasa dikkat edilmezse bir bakmışsın, işletmen elinden gidivermiş… Konkordato veya iflasa boyun eğmişsin…

Şirketin adını zikretmekten çekinmiyorum… Reklâm da olmaz. Olsa olsa örnek olur, ders olur, derde dermân olur! Yıldız Holding diyorum… Açıkçası “Senenin Yıldızları” etkinliği vesilesiyle Yıldız Holding’den bahsetmek istiyorum.

Yıldız Holding âdeta “tasarruf”u müsabakaya çevirmiş… Hani diyoruz ya, “Hayırda yarışın!” diye. Bu da hayırda yarışmanın şirket içi örneği. Ülker şapkasıyla Yıldız Holding kurulalı 75 yıl geçmiş belki ama 11 yıllık “Senenin Yıldızları” etkinliği aslında Yıldız Holding’in iş yapış modelinin bir yansıması oluvermiş.

“Senenin Yıldızları”na bu yıl Yıldız Holding’in tüm dünyadaki şirketlerinden 9 kategoride 105 başvuru yapılmış ve bu projelerin hayata geçirilmesiyle yaklaşık 900 milyon liralık maliyet avantajı elde edilmiş. Gördünüz mü, küçücük bir kalemle para nasıl bulunuyormuş! Bir yerlerden toplu paralar beklemek, yüksek borçlanmalar yapmak yerine, para kazanmanın çok çeşitli yolları varmış demek!.. “Tasarruf” yaparak 50, 100, 150 kuruşlarla milyar dolarlar; elde edilebiliyormuş!

…

İşletmelerin daha doğrusu hayatın sürdürülebilir olmasını sağlamak için yine hadis-i şerifte buyrulduğu üzere “El kâsibu habibullah” yani “Başkasına yük olmamak için çalışıp çabalayan, kendi eli ile kazandığını yiyen, tasarrufla birlikte tasadduka da önem veren Allah’ın muhabbetine mazhardır” düsturuna azamî itina gösterilmesi gerekiyormuş.

Hayatımıza haram, faiz, kul hakkı karıştırmamak, kimseye yük olmamak, istenilmeyen yerde durmamak, alın ve akıl teriyle kazanmak “El kâsibu habibullah”…

Parayı ya da tüketilecek herhangi bir şeyi, dikkatli kullanma, idareli harcama, diğer tabirle bugün adına ekonomi dediğimiz “tasarruf”…

İkisi bir araya geldiğinde kapılar ardına kadar açılıveriyor.

Yani hem Allahu Teâlâ’nın sevgisini kazanıyorsunuz hem de zengin oluyorsunuz…

Dünyada var mı bundan büyük bahtiyarlık!

Bakın Yıldız Holding, iş yapışı nasıl sistemleştirmiş… Parayı nasıl bulmuş!..

Duayen işadamımız Murat Ülker modeli şöyle anlatıyor:

“Günümüzde her şeyin ne kadar hızlı değiştiğinin farkındayız ve bu değişime de ayak uydurmamız için daha güçlü ve daha yenilikçi olmamız gerektiğini biliyoruz. Riskleri fırsat görüp iyi bir gelecek hayal edebiliriz. Elbette hayalimizdeki gelecek için elimizde bir anahtar olması lazım... O anahtar da bizim iş yapış modelimiz… Adı MOVERS…”

Sistemin kodu MOVERS… Money… Objectives… Value… Evaluate risks and opportunities… Rivals… Sustainability… Öyle şaşırmayın! Model yabancı değil, has Türk ürünü. Pladis adlı holdingiyle bugün bir dünya şirketi olan Yıldız Holding’in iş modeli.

…

Hiçbir şey anlamadık demeyin… Azıcık sabredin, MOVERS’i açıklıyorum…

Modelin başı “M”… Money’yi yani parayı anlatıyorum… Bir iş, bir aksiyon sonucunda iyi kötü para, kazanıyorsunuz elbette… Ancak bu yetmiyor…  Daha fazla şeylerin yapılması lâzım… Şirket iseniz parayı kazandığınızda iş ortaklarınıza, çalışanlarınıza, müşterilerinize, tüketicilerinize değer katabiliyor musunuz? Onları mutlu edebiliyor musunuz? Kazandığınız parayı sürdürülebilirlikte kullanabiliyor musunuz? Cevabınız “evet” ise sistemin “M” kısmını geçtiniz…

Tabi daha işin O’su, V’si, E’si, R’si ve S’si var…

Peki, şirketinizin büyümede kısa, orta ve uzun vadede hedefleri var mı? Bu hedefleri ölçümleyebileceğiniz kriterlere sahip misiniz? Ölçümlemeler sonucunda hedeflerinizi yenileyebiliyor musunuz? “Evet” diyorsanız modelin “O” yani “Objectives” bölümünü de hallettiniz demektir.

Yaptığınız iş ve aksiyonla ne üretiyorsunuz, ona bakmanız gerek. Bu sizin stratejik düşünce şeklinizin bir parçası mı? Yine ürettiğinizin sürdürülebilirlik ölçüsü nedir? Sorulara müspet cevap bulabiliyorsanız bu, modelin “V” yani “Value”yı (elde edilen değeri) da iyi kullanıyorsunuz anlamına geliyor.

…

Geldik iş modelinin en önemli maddesine… Yani “E”… “Evaluate risks and opportunities”… Yurt içi veya küresel tüm riskleri ve fırsatları değerlendirebiliyorsanız, dünyayı iyi okuyabiliyorsanız… Elde ettiğiniz sonuçlar aksiyonlarınıza, hedeflerinize ve stratejilerinize müspet etkiler sağlıyorsa… Öncelikle bu konuda öngörüleriniz sağlamsa, korkmayın burayı da kurtardınız…

Gelelim Yıldız Holding’in iş modelinin “R” kısmına… “Rivals”a… Rakipleriniz neler yapıyor?.. Rekabette sürdürülebilir olmak için rakiplerinizden farklı aktiviteleriniz ne? Teknolojiye, digitale ne kadar önem veriyorsunuz? Haydi, cevap verin… Cevabınız müspetse diyecek yok, ancak menfî ise “Rivals”a yeniden yapılandırma gerekiyor.

Son maddemiz “Sustainability”… “S”… Sürdürülebilirlik… Elde ettiğiniz, kazançlar, başarılar sürdürülebilir mi? Kısa vadeli getiriler değil de uzun vadede geliştirebileceğiniz yapıları plânlayıp oluşturabiliyor musunuz? “Evet” dediğinizi duyar gibiyim. O zaman dünya projeksiyonunda işinizi sıkı takibe devam, derim…

İşte bu! Var mı ötesi! Bilgisi, belgesi, aklı, fikri, düşüncesi, tecrübesi olan anlattığım modellere (El kâsibu habibullah, tasarruf ve MOVERS) ekleme yapsın… Yapsın da bu dar zamanda önümüzü, ardımızı görelim. Ekonomimize nefes aldıralım…