Adıyaman ve çiğköftenin hikayesi
Konumuza geçmeden önce Adıyaman ile ilgili birkaç notu paylaşmak isterim: Öncelikle 1 Aralık 1954’te vilayet olan Adıyaman’ın il oluşunun 69.yıldönümü hayırlara vesile olsun. Adıyaman ve diğer komşu illerimiz bir daha büyük felaketler yaşamasın. Öncelikle depremde mağdur olan hemşehrilerimiz konteyinirlerden çıkartılıp yeni yapılan ve yapılacak olan konutlara yerleştirilmesini bekliyoruz.
Adıyaman ilimiz ekonomik ve sanayi alanında adını duyuramadı. Ancak kış aylarının hem doyurucu hem de hastalıklardan koruyucu besini çiğköfte ile adını marka haline getirdi. Çiğ köfte; bulgur, biber, kıyılmış et, salça, soğan, maydanoz ve çeşitli baharatların yoğurulup karıştırılması ile hazırlanan, bir yiyecektir.
Çiğ Köftenin kısa hikayesi şöyledir:Rivayete göre Hz. İbrahim'i ateşe atmak için, Kral Nemrut Edessa(Urfa) halkına, evdeki bütün odunları getirme emrini verir. Halk, evdeki bütün odunları Hz. İbraim'in ateşe atılacağı yere getirir. Evlerde odun olmayınca, yemekler de pişmez olur. Bunun üzerine yöre halkı bulgura salça koyarak yoğurur ve beslenmelerini bu şekilde devam ettirir.Çiğ olarak yenilen ve doyurucu yönü olan bu ürüne "Çiğ Köfte" adının verildiği anlatılır. Çiğ köfte uzun yıllar Edessa, Ruha ve bugünkü adı şanlıurfa olan kadim şehrimizin sembol yiyecek ürünü olarak sıra gecesi eşliğinde sofradaki yerini alır. Etli ve etsiz olarak yoğorulan çiğ köftenin baharatları, çiğ köfteyi lezzetli kılar. Makine ile yoğrulan çiğ köfte ile el ile yoğrulan çiğ köfte arasında lezzet farkı vardır. Buraya kadar her şey güzel. Ancak Çiğ köfte hangi ilimize ait? Adıyaman’a mı? Şanlıurfa’ya mı? Tabi ki Çiğ köftenin ana vatanı Şanlıurfa’dır. Bu durumu inkar etmek doğru değildir.
Ancak, Adıyamanlılar, çiğ köfteyi sektör haline getirerek, her yerde Adıyaman çiğ köftesi adını marka yaptılar. Bu duruma itirazlar da oldu. Ancak etli çiğ köftenin patenti Şanlıurfa’da kaldı. Adıyaman da Etsiz Çiğ Köftenin patentini 12.07.2018 tarihinde alarak yoluna devam etti.Bu duruma rağmen çiğ köfte”bizimdir diyen İbrahim Tatlıses sanatçımızı da haklı bulmak gerekir. Çünkü Sanatçı İbrahim Tatlıses yıllarca Urfa’yı, isotu, çiğköfteyi reklam etti. Ancak çiğköfte sektöründe Adıyamanlılar hayli yol aldı.
Çiğköfte pazarında Türkiye ve dünyaya adını duyuran Adıyamanlı çiğ köftecilerin büyük başarısı Tatlıses’in itirazına yol açtı. Tatlıses geçtiğimiz yıllardaki bir tweet’inde: “Çiğköfte Urfa’nındır, Urfa’nın kalacak” ve “Adıyaman filan yemezler, benim dayım da anam da Adıyaman Kahtalı. Anam da deyi ki ‘Çiğköfte Urfa’nındır’” demişti. Evet Sanatçı İbrahim Tatlıses haklı ama çiğ köfte Adıyaman ile beraber anılmaya başlandı. Sonuçta Şanlıurfa da Adıyaman da komşu vilayetler ve hemşehrilik,dostluk , kardeşlik bağlarımız geçmişten bugüne devam etmektedir. Etli Şanlıurfa çiğ köftesi de etsiz Adıyaman çiğ köftesi de hem sağlıklı hem de lezzetli. Yiyenlere afiyet olsun.