Yahudiler ve Yahudilik -7-

2 –YAHUDİLİK

B-AKİDELER

6-Seçilmişlik inancı

*İsrail kavramı, Yahudi inanç esaslarında önemli bir yer tutar. Bu kavram hem Tanrı’nın seçip ahidleştiği kutsal topluluk manasında İsrailoğulları kavmini, hem de ‘Kutsal topraklar diye adlandırılan ve Tanrı tarafından vâdedildiğine inanılan Filistin bölgesini ifade etmektedir. Yahudiler kendilerinin Tanrı tarafından seçilmiş bir kavim olduklarına ve ‘Arz-ı mev’udun’** kendilerine Tanrı’nın vâdettiğine inanmaktadırlar. ‘Siz,Tanrı’nız için kutsal bir kavimsiniz. Tanrı’nız Rab, yeryüzündeki bütün milletler arasından kendi has kavmi olarak sizi seçti’ (Tesniye, 7/6). ‘Seni (Hz.İbrahim as) çok verimli kılacağım. Soyundan milletler doğacak, krallar çıkacak. Ahdimi seninle ve soyunla nesiller boyu sonsuza kadar sürdüreceğim. Senin ve senden sonra da soyunun Tanrı’sı olacağım. Bütün Ken’ân ülkesini (bugünkü İsrail ve Filistin toprakları) mülkünüz olarak sana ve soyuna vereceğim. Onların Tanrısı olacağım’(Tekvin, 17/6-8).

*Yahudiler kendilerinin Tanrı’ya inanan kutsal bir kavim olduğuna, diğer milletlerin ise putperest olduğuna inanmaktadırlar. Yahudiler günah da işleseler, içlerinde günahkârlar da olsa kutsal olduklarına inanmaktadırlar. Çünkü onları Tanrı kutsal kılmıştır. ‘Tanrı’nız olmak için sizi Mısır’dan çıkaran Rab benim. Kutsal olun, çünkü ben kutsalım’ (Levililer,11/45).

7-Kutsal topraklar

*Yahudiler kendilerinin kutsal bir kavim olmaları yanında, kendilerine vâdedilen toprakların da kutsal olduğuna inanırlar. Yahudiler yalnızca İsrail Tanrı’sına itaat edip, Tevrat kurallarına göre yaşamaları karşılığında Tanrı’nın seçilmiş kavmi olma ve ataları İbrahim’e (Hz. İbrahim as) vâdedildiği üzere Arz-ı mev’udun’ kendilerine verileceğine inanırlar (Çıkış,19/24).

*Yahudiler, yeryüzünün merkezi olarak kabul ettikleri kutsal İsrail topraklarını, Tanrı’nın kutsallığının ve hükümranlığının doğrudan tecelli ettiği yerler olarak görürler. Bu bölgenin merkezindeki Kudüs, Siyon dağı ve Mabed (Hz. Süleyman as mabedi) Yahudilerce kutsal sayılıp, Tanrı’nın tecellilerinin sembolleridir. Yahudilerce Kudüs, krallığın merkezi ve mabedin inşa edildiği yer olmasından çok önemli görülmektedir. Bugün İsrail devleti’nin Kudüs’ü ısrarla başkent yapmak istemesinin sebebi de budur (1,2).

C-YAHUDİLİĞE GÖRE PEYGAMBERLİK

*Yahudilik’te Tanrı ile İsrailoğulları arasında ilahî Vahyi tebliğ eden peygamberlik müessesesi vardır. Tanah’ın ikinci ana kitabı ‘Neviim’ (peygamberler) bölümüdür. Peygamberleri ifade eden çeşitli kelimeler kullanılır. Bunlar arasında ‘Navi’ (Nebi-sözcü), ‘Ro’eh (gören), Hozeh’ (ön görü yapan) kelimeleri sayılabilir. ‘Nebi’ Tevrat’ta ilk defa İbrahim (Hz. İbrahim as) için kullanılmıştır. Yahudilikte peygamberlik tarihi üç döneme ayrılır ve  Hz. İbrahim ile başlar ve MÖ. V.yy.da yaşadığı kabul edilen Malaki ile sona ermiştir (Tesniye, 34/10-12). Peygamberler içerisinde en yüksek makam Hz. Musa as verilmiştir. Hz. Musa as’ın MÖ. 13.yy ilk yarısında yaşadığı ve tebliğini Firavun 2. Ramses zamanında yaptığı varsayılır. Hz. Musa as’dan sonra gelen peygamberler genelde Hz. Musa’nın şeriatı üzere vazife yapmış ve yeni bir şeriat da getirmemişlerdir. Talmud Rabbileri 1. Mabedin yıkılmasına kadar gelen peygamberleri ‘İlk peygamberler’, sürgün sonrasında gelen peygamberlere de ‘Sonraki peygamberler’ (Hagay, Zekeriya ve Malaki) demişlerdir. Yahudi inancına göre Tanrı, Hz. Musa as’dan sonra Yahudi milletinden peygamberler göndermiştir (3).

*Yahudilikte önemli bir konu da ‘Kadın peygamberlerin olduğu inancıdır’. Talmud’da İsrailoğullarına gönderilen peygamberlerin toplam sayısının 55 olduğu ve bunların 7’sinin de ‘kadın peygamber olduğu bildirilmektedir (1. Krallar, 18/4, 22/6) . Bunlar; Debora, Hanna, Hulda, Ester, Abigail, Sara ve Hz. Musa as üvey ablası Miryam’dır. (Çıkış,15/20,Hakimler,4/4,2.Krallar,22/14,İşaya,8/3) (4).

Devam edecek…

**Arz-ı Mev’ûd: Allah’ın Hz. İbrahim’e ve O’nun soyundan gelenlere vermeyi vaad ettiği topraklar (Hz. Musa’nın Mısır’dan çıkıp Kudüs’e gelene kadar dolaştığı tüm topraklar. Bugünkü İsrail ve Filistin toprakları).

 (1):Gürkan, S.Leyla, Ana hatlarıyla Yahudilik

(2):Harman, Ö.Faruk, Yahudilik, TDV Ansiklopedisi; 43 cild, 201-207

(3): Kaufmann,Y., History of the religion of İsrael.

(4): Hasanov, Eldar, Yahudilikte Peygamberlik, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi; cilt;3 sayı:4