Sonbahar mevsimine geçiş başladı. Oldukça kurak geçen yazın ardından yağmurların başlaması ümit ediliyor ama son yıllarda yağmurlar artık yerel ve sağanak şeklinde yağıyor. Bu da zaten suya ihtiyaç duyan barajlarda sorunlara neden oluyor. Sağanak yağışlar baraj doldurmuyor.
SERDAR KILIÇ / İSTANBUL
Küresel ısınma ve iklim değişikliği dünyada konumu gereği Türkiye’yi diğer ülkelere göre daha fazla etkiliyor. Son 10 yıldır kademeli olarak başlayan kuraklıklar son 4 yılda kendini artık belli ediyor. Yaz mevsimi uzarken Bahar ayları kayboluyor. Keskin geçişler hem tarımı, hem insanları etkiliyor.
İstanbul’da ise artık ‘’yağmur yağdı’’ cümlesi bir haber anlamını taşıyor. Ancak İstanbul’un yağmurları artık eski yağmurlar değil.
Megakent’i çevreleyen Karadeniz ve Marmara denizi’nin yüksek sıcaklıkları artık kış aylarında bile İstanbul’a sağanak yağışlar getiriyor. Eski bereketli uzun süren yağışlar ise artık yılda sadece 14 ile 20 güne düşmüş durumda. İşte 20 milyona yaklaşan nüfusu ile İstanbul’u o 20 günlük yağışlar besliyor. Ancak kriz artık kapıda.
İstanbul’da Ağustos sonu itibari ile barajlarda yüzde 45 oranında su bulunuyor. Bu su miktarı her gün tonlarca litre su harcanan İstanbul için tehlike çanları anlamına geliyor. Asıl mesele bu olmasına rağmen bizler artık sağanak yağışlara ve su baskınlarını inceleyeceğiz. Konu ise sağanakların barajları dolduramaması.
SAĞANAK YAĞIŞLAR NEDEN BARAJ DOLDURMUYOR?
Aslında bu soru son dönemde sıkça sosyal hayatta da soruluyor. Kuraklıkların ardından gelen sağanaklar yollarda su baskınlarına neden olurken barajlarda değişmeyen oranlar haliyle vatandaşları merakta bırakıyor.
Öncelikle barajlar yüzeyden akan sularla değil, yer altı suları ile besleniyor. Yerel altı suları ise havzaları, havzalar ise dereleri besleyerek barajlara su akıtıyor. Yani sağanak yağış durumunda bir anda kurak toprağa düşen su adeta yeryüzünde kayarak ilerliyor ve toprağın iç kısımlarına işlemiyor. Yer altı sularının beslenememesi sonrası ise dereler ve kanallarda sular birekimiyor. Bu durumda ne kadar sağanak yağış yağarsa yağsın, barajlara hiçbir etkisi olmuyor.
Ayrıca İstanbul’da betonlaşmanın çok olması nedeni ile yağışların yüzde 80’i kanalizasyonlardan akıyor. Çarpık yapılaşma ve baraj havzalarına yapılan konutlar, zaten yetersiz olan su birikimini işlemez hale getiriyor.
TASARRUF VE KAYIP ORANI KRİTİK VERİLER
Artık yeni iklime ise alışmak ve vatandaşları buna karşı eğitmek gerekiyor. İstanbul’da musluk açmadan bile aylık yüzde 19 oranında bir kayıp yaşanıyor. Patlak borular, sızan sular nedeni ile yaşanan bu oranın uzmanlara göre en fazla yüzde 10 olması gerekiyor. Oto yıkama, bahçe sulama, kapalı havuz kullanımı, halı yıkama gibi su tüketimine yönelik ne tür uygulama varsa megakentte yasaklanması gerekiyor. Vatandaşların tasarruf konusunda da ciddi adımlar atması gerekiyor. Aksi takdirde sadece İstanbul değil tüm Türkiye’de susuz günler bizleri bekliyor.
