Yeni Ponziler yeni mağdurlar çıkaracak! Daha çok kazanma hırsı gözleri perdeliyor
Futbol dünyası Ponzi skandalıyla sarsıldı. İşin özeti ise; "Kolay yoldan en fazlasını kazanma hırsı olduğu sürece bu sistem işlemeye devam edecek". İşte konuya ilişkin ayrıntılar:
1800’lerin sonunda İtalya’da doğan Charles Ponzi fakir ve başarısız bir göçmen olarak geldiği Amerika’da sonradan adıyla anılacak dolandırıcılık yöntemini icat ederek neredeyse bir gecede milyoner oldu. Ponzi, 1920’de Boston’da ilk kez uyguladığı bu sistemle binlerce insanı 15 milyon dolardan fazla dolandırdı. Ponzi kısa zamanda yakayı ele verse de bulduğu yöntem günümüze kadar geldi.
Ülkemizdeki adı "saadet zinciri"
Ülkemizde Saadet Zinciri adıyla bilinen bu dolandırıcılık yönteminin nasıl çalıştığını ve bu dolandırıcılıktan nasıl korunacağımızı Adli Muhasebe ve Hile Denetimi Uzmanı Fikriye Aslan değerlendirdi.
Ortada bir yatırım yok
Ponzi, en basit tanımıyla bir hileli yatırım programı. Sistemin esası, sonradan girenlerden alınan paraların ilk girenlere aktarılmasına dayanıyor. Sisteme girenlere ödeme yapılıyor olması daha çok sayıda yeni giriş yapılmasına, böylelikle dolandırıcılığın giderek büyümesine sebep oluyor. Ponzi’yi kuranlar katılımcılara kısa sürede olağanüstü kârlar elde etmeyi vaat ediyor. Gerçekten herhangi bir yatırım yok.
Sistemin sürdürülebilmesi için sürekli yeni katılımcıların bulunması gerekiyor. Yeni yatırımcı girişi azaldığında ya da sistemdeki bazı oyuncular paralarını geri almak istediklerinde ise sistem çöküyor. Bu sebeple ilk girenler kazanmış gibi görünse de sonradan girenlerin paralarını kaybetmekten başka bir şansı yok.
Sistemin kırmızı bayrakları
Fikriye Aslan hukuki olmayan şüpheli işlemlerin her zaman bir takım işaretler verdiğini ve mağdurların çoğu zaman yüksek gelir beklentisi ile kırmızı bayrak olarak adlandırılan bu işaretleri görmediğini belirtiyor. İşte kırılma anları:
Gerçek olamayacak kadar iyi teklifler: Her yatırım bir risk taşır. Hiçbir yatırım uzmanı piyasanın sunduğu olanakların çok üstünde gelir getirici ve kimsenin bilmediği yasal bir yola sahip olamaz.
Sürekli aynı oranda kalan getiriler: Piyasayı oluşturan bütün yatırımlar dalgalı bir seyir izler. Altın gibi en güvenilir yatırım araçları bile dönem dönem geriler..
Karmaşık işletim sistemleri: Bu tip dolandırıcılık girişimlerinde işlemler karmaşık, anlaşılması ve izlenmesi zor şekilde ilerler. Geri bildirimler düzensiz ve tarihler her zaman muğlaktır.
Lisanssız kişi ve kurumlar: Yasalara uygun yatırım danışmanlığı veren her kişi ve kurumun mutlaka bu işi yapmaya uygun lisans belgeleri olur. Kâr küçük de olsa büyük de olsa mutlaka piyasa koşullarında elde edilecektir ve bütün yasal piyasalar işlem yetkililerinin yasal izinleri olmasını bekler. Bu lisansı sorduğunuzda gerçek ortaya çıkacaktır.
Tamahkârlar olduğu sürece sahtekârlar bitmeyecek
Aslan, bu kadar uzun süredir bilinmesine rağmen Ponzi gibi sistemlerin hala uygulanabilir olmasını insanoğlunun kazanma hırsına bağlıyor. Kolay yoldan en fazlasını kazanma hırsı olduğu sürece bu sistem işlemeye devam edecektir” diyen Aslan’a göre Ponzi gelecekte de yeni mağdurlar bulacak.
