Üniversite-Sanayi el ele verdi; Yerli ve milli şeker pancarı tohumları geliştirildi
Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi ve Kastamonu Üniversitesi akademisyenleri ile TÜRKŞEKER iş birliğinde, Cumhuriyet tarihinin ilk milli ve yerli hastalıklara dayanıklı şeker pancarı çeşitleri geliştirildi. Üretim izinleri alınan “Türkşeker 2023” ve “Türkşeker 2053” adlı şeker pancarı çeşitlerinin, 2024 kampanya döneminde çiftçilerin hizmetine sunulması hedefleniyor.
Türk bilim insanları tarafından geliştirilen yerli ve milli çeşitlerle, şeker pancarı tohumunda dışa bağımlılığın sona erdirilmesi amaçlanıyor. Bu amaçla, Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknoloji Fakültesi’nde yerli ve milli tohumlar üzerinde başlatılan çalışmalar sürerken, yerli şeker pancarı çeşitlerinde ilk müjde geldi.
Müjdeyi Bakan Kirişci vermişti
Geliştirilen şeker pancarı çeşitlerinin müjdesini, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, 23 Eylül 2022 tarihinde, Kars Şeker Fabrikası’nda yapılan kampanya açılış töreninde vermişti. Son yıllarda şeker pancarı tohumuyla ilgili çeşit ıslahına yönelik çalışmalardan olumlu sonuçlar alındığını vurgulayan Kirişci, “Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Şeker Enstitüsü tarafından ‘Türkşeker 2023’ ve ‘Türkşeker 2053’ adlarında iki adet çeşit geliştirilmiştir. Ülkemize, milletimize hayırlı, uğurlu olsun. Geliştirilen bu çeşitlerin ticarete girmesi için 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu çerçevesinde Milli Çeşit Listesi’ne kayıtları yapılmış ve üretim izinleri alınmıştır. Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. adına üretim izni alınmış bu çeşitlerin farklılık, yeknesaklık, durulmuşluk testleri sürmektedir” ifadelerini kullanmıştı.
Üniversite-Sanayi iş birliği ile geliştirildi
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. (TÜRKŞEKER) Genel Müdürlüğü, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi (BAİBÜ) ve Kastamonu Üniversitesi ile “Hastalık ve Zararlılara Dayanıklı Yerli ve Milli Şeker Pancarı Çeşitlerinin Islahı ve Tohum Üretimi” başlıklı 3 yıllık üniversite-sanayi iş birliği protokolü imzalamıştı.
İmzalanan iş birliği protokolü çerçevesinde, Kastamonu Üniversitesinden Prof. Dr. Mehmet Cengiz Baloğlu, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Songül Gürel ve Prof. Dr. Ekrem Gürel’in araştırma ekibi ve TÜRKŞEKER’e bağlı ekip, yaptıkları çalışmalarla Cumhuriyet tarihinin ilk milli ve yerli hastalıklara dayanıklı şeker pancarı çeşitlerini geliştirdi. “TÜRKŞEKER 2023” ve “TÜRKŞEKER 2053” adları ile tescil başvuruları yapılan şeker pancarlarının üretim izinleri alındı.
Cumhuriyetin 100'üncü yıl dönümü sebebiyle “2023” ve İstanbul’un fethinin 600’üncü yılına atfen "2053" ismi verilen her iki çeşit de 'Milli Çeşit Listesi’ne kaydedildi.
“Şeker üretiminde dışa bağımlılık, milli ve stratejik bir sorun”
Prof. Dr. Songül Gürel, konuya ilişkin açıklamasında şunları söyledi:
“Ülkemizde yaklaşık 1 asırdır şeker pancarı tarımı ve şeker üretimi yapılmasına rağmen, günümüz koşullarına cevap verecek nitelikte yerli ve milli bir şeker pancarı çeşidimiz maalesef mevcut değildir. Tohum temini, Almanya ve Belçika başta olmak üzere tamamen Avrupa ülkelerinden sağlanmakta olup bunun için yılda yaklaşık 40 milyon Avro’luk bir bedel ödenmektedir. Siyasi bir kriz ya da benzeri bir sorun yaşanması ve buna bağlı olarak tohum temininin durdurulması halinde bu durum, ülkemizdeki şeker pancarı tarımının da tamamen durması, diğer bir ifade ile kendi şekerimizi üretemeyeceğimiz anlamına gelmektedir. Söz konusu bu dışa bağımlılık, şeker üretimi adına ülkemiz için sürekli bir milli ve stratejik sorun olmuştur.”
Gürel, üniversite-sanayi iş birliği protokolü çerçevesinde yapılan akademik çalışmalar boyunca vermiş olduğu destekten dolayı Rektör Prof. Dr. Mustafa Alişarlı’ya teşekkür ederken, Rektör Alişarlı da, Prof. Dr. Songül Gürel ve araştırma ekibini tebrik etti.
Islah çalışmalarıyla hastalık ve zararlılara dayanıklılık sağlandı
Projeye ilişkin bilgiler veren Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Cengiz Baloğlu ise, şöyle konuştu:
“Projenin paydaşları olan Türkşeker ve Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğretim üyeleri ile birlikte, üniversite-sanayi iş birliğini geliştirmekle kalmadık, aynı zamanda sahip olduğumuz bilimsel bilgiliyi sanayinin kullanabileceği son ürüne dönüştürmek için büyük çaba harcadık. Ayrıca bu proje, genç bilim insanlarına üniversite-sanayi iş birliğinin önemi ve sahada uygulamalarının mümkün olduğunu göstermekte ve genç nesillere iyi bir rol model olmaktadır. İlk yerli ve milli Türkşeker 2023 ve Türkşeker 2053 isimli şeker pancarı çeşitlerinin, uluslararası camiada Türkiye’yi daha tanınır hale getireceğine ve Türkiye'nin 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisine yakışır bir ürün olacağına inanmaktayız.”
Projede yer alan akademisyenleri tebrik eden Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hamdi Topal da, “Ülkemizin şeker pancarı tohumu tedarikinde dışa bağımlılıktan kurtaran bir projeye imza attıkları, üniversite-sanayi iş birliğinin meyvesi olan bu iki yerel şeker pancarı çeşidini geliştirdikleri ve üniversitemizi böylesi bir ulusal başarı hikayesine ortak ettikleri için yürekten kutluyor, başarılarının devamını diliyoruz” diye konuştu.
Yerli şeker pancarı, 2024 yılında çiftçilerin hizmetine sunulacak
Türkiye’de benzeri olmayan proje ile şeker pancarının hem klasik hem biyoteknolojik ıslah çalışmaları amaçlanıyor. Ayrıca, şeker pancarı tohumlarında hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılık genlerine ait moleküler markörlerin şeker pancarı genomunda taramaları ve şeker pancarı tohumlarının genetik analizleri yapılıyor. Böylece çağın modern moleküler biyolojik yöntemleri kullanılarak kalite ve verimin en üst düzeyde olacağı yerli şeker pancarı çeşitlerinin belirlenmesinde önemli adımlar atılmış oldu.
Şeker pancarı tohumu ve üretiminde dışa bağımlılığı ortadan kaldırmak, nitelikle ve verimli yerli tohum üretimini bilimsel çalışmalarla desteklemek amacıyla yürütülen çalışmalarla üretime hazır hale getirilen şeker pancarı çeşitlerinin, 2024 kampanya döneminde çiftçilerin hizmetine sunulması hedefleniyor.
