Ucuz bitkisel yağlar, 'zeytinyağı aroması' katılarak 'taş baskı sızma' görünümüyle satılıyor; tadı ve kokusu ayırt edilemiyor.

İstanbul Ticaret Borsası'nın (İTB) aylık 'Borsa Meydanında Sektörler Konuşuyor' toplantılarında zeytinyağında taklit ve tağşiş konuşuldu. İTB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap'ın açılış konuşmasıyla başlayan toplantıya, Uluslararası Zeytinyağı Konseyi İcra Direktörü Jaime Lillo Lopez video mesaj ile katıldı; Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Dr. Ersin Dilber, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mustafa Tan, Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Emre Uygun, TARİŞ Genel Müdürü Güngör Şarman da katıldı.

İstanbul Ticaret Borsası Meclis Üyesi Osman Berberoğlu, taklit ve tağşiş edilmiş zeytinyağının, ev dışı tüketim ve e-ticaret yoluyla tüketicilere çok daha kolay ulaştığına işaret ederek, "Lokantalarda kullanılan yağların markasını, niteliğini, etiketini kimse sormuyor. Kim buralarda kullanılan yağlardan emin olabilir?

Denetimsiz bir ortamda, kaygısız ve haklarından habersiz tüketiciye kaliteli yağ sunulmasını beklemek; maliyetlerle zorlanan işletmecilerden iyi niyet beklemek gerçekçi değil. Devlete de, sektöre de, tüketiciye de düşen çok daha fazla sorumluluk var" dedi.

İTB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap, Akşam Gazetesi'ne yaptığı açıklamada, zeytinyağı olmayan bitkisel yağlara 'zeytinyağı esansı' katılarak zeytinyağı görünümünde katıldığına işaret ederek, şu bilgileri verdi: Piyasada profesyonel mutfaklar için üretilen zeytinyağı aroması katılmış 'salata yağları' var.

Bu yağlar Türk Gıda Kodeksi'ne uygun üretiliyor. Ancak sorun şu ki, tüketicinin çoğu bu yağları da zeytinyağı sanıyor. Ayrıca e-ticaret platformlarında zeytinyağı algısı oluşturacak şekilde satılabiliyorlar. Bu daha büyük bir sorun. Zira büyük e-ticaret platformlarında 'en çok satan' yağlar bunlar.

Kasap, bu yağların Türkiye'de üretiminin devasa boyuta ulaştığını da rakamlarla anlattı: Yakın zamanda yurtdışındaki bir fuarda, bir Çinli firma Türkiye'ye 30 ton zeytinyağı aroması sattığını söyledi. 30 ton aroma ile kaç ton, zeytinyağı tadı ve kokusunda salata yağı üretilir? Ambalajlarına bakılırsa, aroma oranı binde 1 ile binde 3 oranında öneriliyor. Bu durumda sadece bir Çinli firmanın sattığı 30 ton aroma ile 10 ila 30 bin ton arasında 'zeytinyağı görünümlü yağ' üretilebilir.

Kasap, zeytinyağının raf fiyatının Avrupa'da ortalama 8-10 euro, Türkiye'de de 300 TL civarında olduğunu hatırlatarak, "İnternette litresi 90 liraya sızma ve üstelik 'taş baskı' ibaresiyle zeytinyağı satıldığını görürseniz, onun ne kadar zeytinyağı olduğunu tahmin edebilirsiniz. Piyasada satış kontrol mekanizması olmadığından bu mümkün olabiliyor" dedi.

Bülent Kasap, önerilerini şöyle dile getirdi: Devletimiz, ev dışı tüketim ve e-ticarete yeni denetim uygulamaları getirmeli. E-ticarette şüpheli indirimler, platformlarla işbirliğine gidilip denetime tabi tutulabilir.

Restoranların menülerine, yemeklerde kullanılan yağların içerik ve markalarının yazılması zorunluluğu getirilebilir. İkinci olarak, tüketicilerimiz 'ucuz etin yahnisi olmaz' atasözünü unutmamalı, inanılmayacak indirimlere inanmamalı.

Gıda ve Kontrol Genel Müdürü Dr. Ersin Dilber, zeytinyağının talebe bağlı değer artışı nedeniyle en çok taklit ve tağşişi yapılan ürünler arasında olduğuna işaret ederek, "İzlenebilirlik Uygulaması ile ürünün üreticisine kadar ulaşmayı ve bu sorunun önüne geçmeyi hedefliyoruz" diye konuştu. Dr. Mustafa Tan, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi'nin de dahil olduğu bir denetim mekanizması kurulması önerisinde bulunurken; Uygun da, etkin bir denetimin Türkiye'ye uluslararası pazarlarda güç kazandıracağına işaret etti.