Doğu Akdeniz, Akdeniz ticaretinin kontrolü açısından tarih boyunca kritik ve stratejik öneme sahip bir bölge olmuştur. Bu özelliği sebebiyle, özellikle Kıbrıs tarihte farklı aktörlerin hakimiyeti altına girmiş ancak stratejik önemini hiçbir zaman kaybetmemiştir. Özelde Kıbrıs genelde de Doğu Akdeniz jeopolitik önemini kaybetmesi şöyle dursun 2000’li yıllardan itibaren işin içine enerji kaynaklarının dahil olmasıyla hem daha çok önem kazandı hem de karmaşık bir hal almaya başladı.

Dünya üzerindeki tahmin edilen toplam doğalgaz rezervinin 196 trilyon metreküp olduğu düşünüldüğünde, bu miktarın yaklaşık yüzde 5’lik kısmının yani yaklaşık 9,8 trilyon metreküp doğalgazın Doğu Akdeniz’de bulunduğu söylenebilir.

Amerikan Jeoloji Araştırmaları Kurumu araştırmalarına göre bu miktarın 3,6 trilyon metreküpünün Levant baseninde, 6,3 trilyon metreküpünün de Nil deltası baseninde olduğu tahmin edilmektedir.

Bu potansiyel enerji varlığı bölge jeopolitiğinde ciddi bir yükselişe neden oldu ve sadece bölge ülkelerinin değil aynı zamanda uluslararası şirketlerin ve küresel aktörlerin de bölgeye ilgisini artırdı.

Bu çerçevede, bölgenin jeopolitik değerlendirilmesi Kıbrıs sorunu, uluslararası hukuk ve enerji güvenliği üzerinden yapılabilir. Kıbrıs boyutu değerlendirildiğinde, özetle enerji kaynağının bulunması adanın genel refahını arttırıcı bir etken olarak adadaki çözüm için kolaylaştırıcı bir motivasyon olması gerekirken soruna yeni eklemlenen bir halka oldu.

Bu noktada, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) çeşitli platformlarda iş birliği çağrısına ve çabasına rağmen başta Avrupa Birliği (AB) ve Yunanistan’ın etkisiyle Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) çözümsüzlükte ısrar ediyor ve KKTC ve Kıbrıslı Türklerin haklarını görmezden gelerek ada adına hamleler yapmaya devam ediyor.

Konuya uluslararası hukuk açısından bakıldığında ise Kıbrıs boyutundan farksız olarak yine GKRY tek taraflı davranmaya devam ediyor. Bunun dışında Yunanistan ve GKRY, AB ve bazı uluslararası güçleri yanına alıp Türkiye ve KKTC’yi yok sayarak Doğu Akdeniz havzasında hareket etmeye çalışıyor.

Yunanistan ve GKRY bunu yaparken temelde, politikalarını dayandırdıkları 1982 Uluslararası Deniz Hukuk Sözleşmesi’nin hakkaniyet ve kıyıdaş ülkelerin ortak çıkarları göz önüne alınarak beraber egemenlik alanı belirleme ilkelerini göz ardı ederek ve KKTC’nin varlığını ve haklarını görmezden gelerek, Doğu Akdeniz’de en uzun kıyıya sahip olan Türkiye’yi en kısa egemenlik alanına mahkûm etmeyi amaçlamaktadırlar Bunun dışında, özellikle çakışan alanlarda AB üyesi devletleri ya da başka menşeili uluslararası enerji şirketlerini sahaya sokarak ve sözde arama izinleri vererek, bu ülkelerle Türkiye’yi karşı karşıya getirmeye çalışmaktadırlar.

Bunları yaparken de, GKRY, iddialarını meşrulaştırmak ya da oldu bittiye getirerek Türkiye’yi zor durumda bırakmak çabasıyla Mısır ve İsrail ile Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) anlaşmaları yapmıştır. Türkiye, elbette ki bu eylemlere karşı hem uluslararası hukuk açısından hem diplomatik açıdan hem de askeri olarak kendi haklarını ve KKTC’nin haklarını korumaya yönelik bir dış politika takip etmektedir. Bu yöndeki dış politika hamlelerinden bir tanesi de geçtiğimiz günlerde konunun üçüncü boyutunu oluşturan enerji güvenliği ile alakalı olarak yaşandı.

Tüm dünya ülkelerinin iştahını kabartan bölgedeki istihbarat uçakları ve İHA'larının trafiği grafiklere yansıdı. Avrupa'ya tek başına 300 yıl yetecek olan doğalgaz rezervinin olduğunu bölgede adeta İHA trafiği yaşandı. Bölgeyi karış karış analiz eden istihbarat servisleri Tükiye'nin Mavi Vatan duruşundaki kararlılığının ne kadar haklı olduğunu bir kez daha göstermiş oldu.

KAYNAK: TRHABER