Türkiye’nin Enerji “Kızılelma”sı bor karbür nedir, ne işe yarar, nerelerde kullanılıyor, nerede çıkarılır? İlk bor karbür tesisi açıldı

Türkiye'yi bir üst lige çıkaracak, bor karbür tesisi Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla hizmete girdi. Türkiye işleyeceği bor ile özellikle savunma sanayii, otomotiv, uzay-havacılık, elektronik ve nükleer endüstriyel sanayi gibi birçok stratejik alanda birçok ülkeye üstünlük sağlayacak. İşte detaylar...

Türkiye'nin stratejik tesislerinden biri olması ve savunma sanayisine katkı sağlaması hedeflenen bor karbür tesisi, Nükleer santraller için vazgeçilmez bir elementtir,. Bor aynı zamanda pek çok kara bitkisinin büyümesi için önemli bir rol oynar. Bor, atom numarası 5 ve kimyasal sembolü B olan kimyasal elementtir. Bor bir yarı metaldir.

İKİNCİ BOR KARBÜR TESİSİ KÜTAHYA'DA KURULACAK

Bor karbürün Türkiye'ye stratejik katkı sağladığını belirten Başkan Recep Tayyip Erdoğan, "Ulaşımdan enerjiye, spordan sosyal güvenliğe kadar her alanda ülkemize kazandırdığımız güçlü altyapı bu avantajımızın temelini ulaştırıyor." dedi.

Başkan Erdoğan ayrıca, Kütahya'nın Emet ilçesinde 5 bin ton kapasiteli yeni bir bor karbür tesisinin kurulacağını açıkladı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, bor karbür konusunda merak edilenlere ilişkin videolu paylaşım yaptı. Dönmez, Twitter hesabından yaptığı videolu paylaşımda, "Teknolojinin, üretimin, yeniliğin yüzyılında, bor ve teknolojinin yeni buluşma noktası bor karbüre dair merak edilenler 100 saniyede burada. Cevherden mücevhere bor karbür." ifadelerini kullandı.

Dünya bor rezervlerinin yaklaşık yüzde 73'ünün Türkiye'de bulunduğuna işaret edilen videoda, şu ifadelere yer verildi:

"Savunma sanayi, otomotiv, uzay ve havacılık, elektronik, nükleer endüstri, hepsi de bor elementi ve bor bileşiklerinin kullanıldığı stratejik sektörler. Türkiye yeni bir teknolojiyle tanışıyor: bor karbür. Bandırma Bor Karbür Üretim Tesisi kendi alanında ülkemizde ilk, dünyadaysa sayılı örneklerden bir tanesi. Borik asit ve bir miktar karbon kaynağı 2400 derecede gerçekleşen tepkimeyle bor karbüre dönüşüyor. Yüksek kimyasal tepkimeye ve yüksek sıcaklığa dayanıklı elmas ve kübik bor nitrürden sonra dünyanın en sert üçüncü malzemesi. Hem de düşük yoğunluğa sahip. Bor karbürle güçlendirilmiş bir çelik yelek. Normal bir çelik yeleğin üçte biri oranında hafif ve çok daha dayanıklı. Bu projeyle birlikte zırh üretimi için ham madde temininde dışa bağımlılık tarih olacak. Zırhlı araçlar, nükleer reaktör kontrol çubukları, roket yakıtı, helikopter pervanesi. Bor karbürün kullanıldığı stratejik ürünlerin yalnızca birkaç tanesi. Bu yatırımla Türkiye, dünya bor liderliğini perçinliyor ve yepyeni bir teknolojiye kavuşuyor."

BOR KARBÜR NEDİR?

Bor karbür (B4C), çok sert bir bor-karbon seramik ve kovalent malzemedir. Periyodik tablo üzerinde Bor madeni B Simgesi ile gösterilir. Atom numarası 5 ve atom ağırlığı ise 10.81 olarak metal ile ametal arası yarı iletken özelliği bulunan bir elementtir. Madde tank zırhı, kurşun geçirmez yelekler, motor sabotaj tozlarının içinde olduğu çok sayıda endüstriyel uygulama alanına sahiptir. Bor; Hititçe ve Frigce'de bulunan Boris kelimesinden alıntıdır. 

Vickers sertliği 30 GPa'dan fazla olan bor karbür, kübik bor nitrür ve elmasın ardından bilinen en sert malzemelerden biridir.

Bor türkiye'de nerede çıkarılır?

Dünya bor rezervlerinin sahip olan Türkiye de bilinen bor yatakları Eskişehir Kırka, Kütahya Emet, Balıkesir Bigadiç, Bursa Kestelek te bulunmaktadır. Niğde bor madeni var mı?
Endüstriyel hammaddelerden, Çiftlik ilçesi diyatomit, Ulukışla ilçesi jips, Bor ilçesi ise mermer ve tuğla-kiremit oluşumlarına ev sahipliği yapmaktadır.

BOR KARBÜR NERELERDE KULLANILIR?

Bor birçok farklı özelliği ile beraber günümüzün ve geleceğin en önemli elementleri arasında bulunmaktadır. Özellikle enerji kaynağı olarak kullanılabilecek bir potansiyele sahip olan Bor, hala pek çok alanda hammadde şeklinde değerlendiriliyor. En çok merak edilen konular arasında Bor elementinin hangi alanlarda kullanılıp kullanılmadığı gelmektedir.

Savunma sanayii,
Otomotiv,
Uzay-havacılık,
Elektronik ve nükleer endüstriyel sanayide işlenmiş bor statejik üstünlük sağlayan bir maden olarak dikkat çekiyor.

Bor karbür, endüstriyel olarak çeliklere sertlik ve aşınmaya karşı direncini arttırması, kaynak elektrotlarında aşınmaya karşı direnci arttırması amacıyla, aşındırıcılar ve zımparalarda katkı maddesi olarak kullanılıyor.
Değerli maden, demir ve alaşımlı metallerin yüzeylerine difüzyon yardımı ile koruma amaçlı kaplanmasında öne çıkıyor. Ayrıca ağır işlerde kullanılmak için çok daha avantajlıdır ve diğer malzemelere göre çok sert yapıda bulunuyor.
sabah'a göre: Nükleer enerji santrallerinde bor karbür, yakıt yükleme çubuğu ve radyasyondan korunmak için kullanılabiliyor. Nükleer enerjinin önemiyle bor karbürün bu alanda kullanımı giderek artarken, santrallerin boru hatlarında bor alaşımları önemli bir etmen olarak dikkat çekiyor.
Bor karbürden sertlik değeri yüksek, korozyon çeşitlerine karşı direnci olan, yüksek ısıya dayanıklı, hafif ve sağlam zırhlar üretiliyor. Bor karbürün ileri teknolojik seramik ham maddesi olması ve diğer geleneksel zırh malzemeleri ile karşılaştırıldığında yüzde 70 civarında hafiflik göstermesi savunma sanayinde üretilen ürünler mukavemetini artırıyor.

Savunma sanayisinde hafifliğin ön planda olduğu yelek ve helikopter zırhlarında da kullanımı görülmektedir.

 Serdar Kılıç / İstanbul