Alman Arkeoloji Enstitüsü'nden bir arkeolog olan Andreas Schachner'in başkanlığında bölgeye yapılan yıllık keşif gezileri sırasında Türkiye’de toprağın altında bulundu.

Türkiye'nin kuzey-orta kesiminde bulunan bölgedeki keşif dünya tarihini yeniden yazacak.

Bilim insanları tarafından henüz sırrı çözülemedi ancak o kadar kıymetli ki sırrını çözene kadar etrafında kuş uçurtmayacaklar.

Türkiye'de ortaya çıkarılan eski bir kil tablette, 3 bin yıldan fazla süre önce konuşulan "kayıp" bir dilin kelimeleri bulundu.

Arkeologlar tableti bu yılın başlarında Türkiye'nin kuzey-orta kesimindeki Boğazköy-Hattuşa'da, MÖ 1600'den MÖ 1200'e kadar Hitit başkenti olan ve şu anda UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Hattuşa'da yapılan kazılar sırasında keşfettiler.

BİNLERCE KİL TABLET ORTAYA ÇIKTI - Alman Arkeoloji Enstitüsü'nden bir arkeolog olan Andreas Schachner'in başkanlığında bölgeye yapılan yıllık keşif gezileri, çivi yazısıyla yazılmış binlerce kil tableti ortaya çıkardı; bu tabletler, belki de Mezopotamya'da Sümerler tarafından 5.000 yıldan daha uzun bir süre önce yaratılan en eski yazılı yazıdır.

DAHA ÖNCE BİLİNMEYEN DİL Schachner, WordsSideKick.com'a verdiği demeçte, tabletlerin çoğunlukla yarım düzine binaya bağlı kümelerde bulunduğunu, bazen arşiv veya kütüphane olarak tanımlandığını söyledi. "Fakat sitenin her yerinde erozyonla hareket eden metinler buluyoruz." dedi.

Boğazköy-Hattuşa'da ortaya çıkarılan tabletlerin çoğu Hititlerin dilinde yazılmış, ancak birkaçı başka dillerden kelimeler içeriyor. Daha önce bilinmeyen bir dildeki kelimelerin, tek bir kil tablet üzerine Hititçe ne olduğunu açıklayan bir yazıyla kaydedilen böyle bir ritüele ait olduğu anlaşılıyor.

BOLU YAKINLARINDAKİ DİL OLARAK TANIMLANDI - Schachner bir e-postada "Giriş kısmı Hititçedir. Bunun bir ritüel metni olduğu açık." dedi. Kil tablet, analiz edilmek üzere Almanya'ya gönderilen birkaç tabletten biriydi ve burada Würzburg Üniversitesi'nde Profesör ve Eski Yakın Doğu Araştırmaları başkanı Daniel Schwemer tarafından incelendi.

Hititçe giriş kısmından itibaren, bu dili, Hitit merkezinin kuzeybatı ucunda, modern Türk şehri Bolu yakınlarındaki bir bölge olan Kalaşma'nın dili olarak tanımladı.

BİLİM ADAMLARI HENÜZ NE YAZDIĞINI BİLMİYOR - Bilim adamları henüz ne yazdığını bilmiyorlar ve tablet tamamen incelenene kadar tabletin herhangi bir fotoğrafını yayınlamayacaklar.

Ancak Hitit dilinin de dahil olduğu Hint-Avrupa dil ailesinin Anadolu grubuna ait olduğu belirlendi; Akkadca, İbranice ve Aramice gibi bölgedeki diğer eski diller de Sami dil ailesine aittir. Schwemer yaptığı açıklamada "Hititlerin yabancı dillerdeki ritüelleri kaydetmeye özel bir ilgi duyduklarını" söyledi.

RİTÜELLERİN ALTINTILARI DA BULUNDU - Boğazköy-Hattuşa'daki tabletlerde, Hint-Avrupa dilleri Luwian ve Palaic ile Hint-Avrupa dışı bir dil olan Hattic dili de dahil olmak üzere başka yabancı dillerdeki ritüellerin alıntıları da bulunmuştur.

Bu tür ritüel metinler Hitit yazıcıları tarafından yazılmış ve çeşitli Anadolu, Suriye ve Mezopotamya geleneklerini ve dil ortamlarını yansıtmaktaydı. Schwemer, "Ritüeller, sadece Hititçe'nin konuşulmadığı, Geç Tunç Çağı Anadolu'sunun az bilinen dilsel manzaralarına değerli bakış açıları sağlıyor." dedi.

EN ESKİ ASKERİ HAREKAT OLABİLİR - Yüzyıllar boyunca Anadolu'nun büyük bir kısmına (günümüz Türkiye'si) ve Suriye'ye hükmeden Hititler, antik dünyanın en güçlü imparatorlukları arasındaydı. MÖ 1274'te Hititler, şu anda güney Suriye, Lübnan ve İsrail olarak bilinen Kenan'ın kontrolü için Mısırlılara karşı Kadeş Savaşı'na katıldı.

Savaş şimdiye kadar kaydedilen en eski askeri harekat olabilir. Hititler için bir yenilgi gibi görünüyor; Mısırlılar Kadeş şehrinin kontrolünü ellerinde tutmalarına rağmen Kenan'ın kontrolünü ellerinde tuttular.

TARİHÇİLER VE ARKEOLOGLAR NEDENLERİ TARTIŞIYOR Hattuşa, MÖ 1600 civarında Hitit başkenti oldu; Bölgede 100 yılı aşkın süredir yapılan arkeolojik kazılar, orada çok büyük bir antik kenti ortaya çıkardı. Ancak MÖ 1200 civarında, Doğu Akdeniz'deki pek çok antik devleti birdenbire sona erdiren veya onlara zarar veren korkunç "Geç Tunç Çağı çöküşü" sırasında terk edildi; Çöküş, "Deniz Kavimleri" olarak adlandırılan göçmenlerin istilalarına, ani iklim değişikliklerine ve demir gibi yıkıcı yeni teknolojilere atfediliyor; ancak tarihçiler ve arkeologlar bunun nedenlerini tartışıyorlar. Schachner, Boğazköy-Hattuşa'daki tabletlerde "kayıp" dilde başka yazıların bulunup bulunamayacağını veya başka antik dillerden alıntıların bulunup bulunamayacağını öngörmenin mümkün olmadığını söyledi.