Gelişmiş ülkelerin kredi alacaklarını koordine eden Paris Kulübü, Somali'nin 2 milyar dolar borcunu silerek Afrika ülkesine can simidi uzattı.

Borçlu ülkelerin ödeme zorluklarına koordineli, sürdürülebilir çözüm bulmak amacıyla büyük kreditörlerin oluşturduğu Paris Kulübü'nde ABD, Kanada, Britanya, Almanya, Fransa, Japonya, Güney Kore, Avustralya, Rusya, Brezilya dahil 22 ekonomik güç bulunuyor.

Dünyanın en stratejik ve aynı zamanda en sorunlu bölgelerinden Afrika Boynuzu'nda yer alan Somali, aralık ayında Uluslararası Para Fonu (IMF) bünyesindeki Ağır Borçlu Yoksul Ülkeler Girişimi (HIPC) denilen borç yönetimi programını "tamamlama noktasına" geldi. Bunun üzerine devreye giren IMF ile Dünya Bankası, Somali için 4.5 milyar dolarlık borç hafifletme yardımını onayladı.

Ardından Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud yönetiminin Paris Kulübü'yle vardığı anlaşmaya göre Somali, IMF-Dünya Bankası'nın denetlediği programı resmen tamamladığına, Paris Kulübü üyelerine borcunun yüzde 99'undan kurtulacak. Somali'nin Ocak 2023 itibarıyla Paris Kulübü üyelerine borcunun yüzde 99'u, 2 milyar dolara tekabül ediyor.

Paris Kulübü açıklamasında şöyle denildi: "Paris Kulübü alacaklıları, Somali Federal Cumhuriyeti'nin sürdürülebilir, kapsayıcı ekonomik büyümenin temellerini oluşturmak için kapsamlı yoksulluğu azaltma stratejisi ve iddialı ekonomik reform programını uygulamaya devam etme kararlılığını memnuniyetle karşıladı"

"Somali hükümeti, bu borç tedavisinin sağladığı mali alanı, ülkenin yoksulluğu azaltma stratejisinde belirlenen öncelikli harcama alanları (sağlık, eğitim ve temel altyapı) için kullanmayı taahhüt etti."

Somali Maliye Bakanı Bihi Egeh de "Borçların tamamen silinmesi Somali'nin geleceğini dönüştürecek ve hükümetimizin temel kamu hizmetleri için mali alan yaratmasına olanak tanıyacak" paylaşımında bulundu. Enformasyon Bakanı Daud Aweis, "ülkenin mali toparlanma yolculuğunda büyük bir kilometre taşı" yorumunu yaptı.

Somali, onlarca yıl süren iç savaş, Kaide bağlantılı cihatçı örgüt Eşşebab'ın kanlı saldırıları ve sık sık maruz kaldığı iklim felaketleri eşliğinde dünyanın en yoksul ülkelerinden biri. Dünya Bankası verilerine göre Somali nüfusunun yaklaşık yüzde 70'i, günde 1.90 doların altında gelirle yaşıyor.

Bununla birlikte IMF'ye göre 2018'de GSYİH'nin yüzde 64'üne denk gelen Somali'nin dış borcu, 2023'ün sonunda yüzde 6'nın altına düştü. Mart ayı itibarıyla Somali'nin GSYH'sinin bu yıl için artış tahminini yüzde 3.7'ye çıkaran IMF, "Riskler devam etse de, tarım, işçi dövizleri ve yatırımda devam eden toparlanmanın desteğiyle büyümenin 2024'te güçlenmesi bekleniyor" dedi.

Somali, aynı zamanda Türkiye’nin siyasi, ekonomik ve askeri olarak en çok yatırım yaptığı ülkeler arasında. Ankara, Recep Tayyip Erdoğan’ın 2011'deki ziyaretinden beri Mogadişu ile siyasi, askeri, güvenlik, ekonomik işbirliğini artırdı.

2017'de Türkiye'nin yurtdışındaki en büyük üssü Mogadişu'da TÜRKSOM adı altında açılırken, Türkiye'nin eğittiği Somalili askerlerin Somali iç siyasetinde anlaşmazlıklara karışmakla suçlandığı dönemler oldu. Kasım 2020'de Türkiye, HIPC'nin Somali'nin borcunun hafifletilmesi girişimine 3.5 milyon dolar katkıda bulundu.

22 Şubat’ta Türkiye ile anlaşmayı imzalayarak yürürlüğe sokan Mahmud, bu kapsamda iki ülke arasında ortak deniz kuvvetleri oluşturulacağını, bu kuvvetlerin, Somali sularını 10 yıl boyunca koruyacağını ve deniz kaynaklarının gelişmesine katkı sağlayacağını duyurdu. Somali Cumhurbaşkanı, anlaşmanın bölgede yarattığı kaygılara ilişkin, Etiyopya veya başka bir ülkeye yönelik düşmanca amacı olmadığını dile getirdi.