Türkiye Somali’de doğalgaz arayacak: Üretim yetkisini de kapsayan anlaşmanın detayları neler?

Sputnik'te yer alan habere göre, Türkiye ile Somali arasından varılan anlaşmaya göre Türk gemileri Somali açıklarında doğalgaz arayacak. İlk geminin Eylül ayı sonunda hareket etmesi planlanıyor. Oruç Reis sismik araştırma gemisine Türk donanmasına ait gemiler de eşlik edecek.

Türkiye ile Somali arasında kurulan dostluk anlaşmalarıyla tarımdan sonra enerji alanında da önemli bir iş birliğine gidiliyor. Temmuz ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile Somali Petrol ve Maden Kaynakları Bakanı Abdirizak Omar Mohamed’in İstanbul’da bir anlaşma imzalanmıştı.

Bu anlaşmaya göre Somali denizlerinde her bir blok 5 bin kilometrekarelik bir alanı temsil eden 3 blokta doğalgaz ve petrol arayacak. Türkiye bu anlaşma bu sahalarda petrol veya doğalgaz bulduğu takdirde üretme yetkisine de sahip olacak.

Türkiye'nin Somali’de doğalgaz ve petrol araması konu ilk olarak 19 Ocak 2020’de Berlin'deki Libya Konferansı'nın dönüşünde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyunun gündemine getirildi. Erdoğan uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlarken, Somali açıklarında petrol arama çalışmalarına Türkiye'nin de katılmayı planladığını, davetin Somali'den geldiğini söylemişti. İki ülke arasında o süreçten bu yana devam eden görüşmeler anlaşma ile sonuçlandı.

Görüşmeleri anlaşma ile sonuçlanması sonrasında, saha çalışmalarının başlaması bekleniyor. Bunun için ilk olarak Oruç Reis sismik araştırma gemisi eylül ayı sonu ekim ayı başından Somali’ye doğru yola çıkması bekleniyor. Araştırma gemisinin keşif yapması durumundan ise Türkiye’nin dört sondaj gemisinden birisinin bölgeye gönderilerek sondaj çalışması yapması planlanıyor.

Enerji Bakanlarının doğalgaz ve petrol aranmasına ilişkin anlaşmayı imzaladığı süreçte TBMM’de de önemli bir tezkere kabul edildi. Buna göre TSK unsurlarının Somali'nin deniz yetki alanları dahil olmak üzere iki ülke tarafından müştereken belirlenecek bölgelerinde 2 yıl süreyle görevlendirilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Tezkere ile sismik araştırma gemilerinin Türk Deniz Kuvvetleri koruyacak.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Türkiye ile Somali ikili ilişkileri, Somali ile Etiyopya arasındaki gerginlik, bölgesel ve küresel gelişmeler ele alındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, Türkiye ile Somali arasındaki işbirliğinin önemini vurguladı. İşbirliği kapsamında doğalgaz ve petrol arama çalışmalarının da ele alındığı öğrenildi.

2017 yılında Türkiye ile Somali arasında tarım alanında işbirliğine İlişkin mutabakat metni imzalanmıştı. Anlaşma kapsamında TİKA aracılığı ile Somali’de modern tarım eğitimleri veriliyor. Ayrıca Somalili çiftçilere de tohum, gübre ve ilaç desteği de veriliyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan 2011, 2015 ve 2016’da 3 kez Mogadişu’ya ziyaret gerçekleştirdi. Erdoğan 2022 yılında yaptığı bir açıklamada “2003 yılında 2 milyon dolar seviyesinde olan ticaret hacmimiz geçen sene 363 milyon dolara ulaştı. Son 10 yılda Somali'ye yaptığımız yardımlar 1 milyar doları aştı. Türk Hava Yolları, Somali’nin 20 yıllık yalnızlığına doğrudan seferler başlatmak suretiyle son verdi. Dünyadaki en büyük büyükelçilik binamız Somali’de. Bugüne kadar 5 bin Somalili askere ve bin özel harekât polisine eğitim verdik.” İfadelerini kullanmıştı.

İki ülkenin başkentleri arasındaki mesafe göz önüne alındığında Ankara ile Mogadişu arası kuş uçuşu direkt mesafe 4 bin 397 kilometre. Karayolu ile Ankara ile Mogadişu arası uzaklık 6 bin 598 kilometre.