Kalkınma Bakanlığı’nın verilerine göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yatırımlar yüzde 117 artarken, sabit yatırım miktarı yüzde 321, istihdam edilen kişi sayısı ise yüzde 235 oranında arttı. Bölgede tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi amacıyla
ŞUAYİP
ALABAY
İSTANBUL
Başlatılan barış süreciyle hareketlenen Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde bulunan illerdeki yatırımlar, teşvik uygulamasının da etkisiyle yüzde 117 artarken, sabit yatırım miktarı yüzde 321, istihdam edilen kişi sayısı ise yüzde 235 arttı. Kalkınma Bakanlığı’nın bölgesel kalkınma ajanslarıyla yürüttüğü çalışmalar tam hızla devam ediyor. Kalkınma Bakanlığı’nın yaptığı istatistikte 2012 yılının ve 2013 yılının ilk 2 aylık karşılaştırmalarında bölge illerindeki yatırım grafiği yeraldı. Ayrıca Cumhuriyet tarihinin en büyük projesi olan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)’nin tamamlanmasıyla 300 proje hayata geçirilerek süreçle birlikte bölgenin ekonomisine ciddi katkılarda bulunmasının yanı sıra bölgedeki işsizliğe çare oldu.
DOĞU’NUN ÇIKIŞ KAPISI GAP MEYVELERİNİ
DAHA FAZLA VERECEK
Karşılığının görülmeye başlandığı GAP, Kalkınma Ajanslarının ortak işbirliği platformundan da yararlanarak yerel girişimleri harekete geçiren entegre, insan odaklı, sürdürülebilir bir bölgesel gelişme programı olarak barış sürecinin önemli ekonomik etkenlerinden biri olarak göze çarpıyor. 2008 yılında 5 yıllık süreyi kapsaması öngörülen “GAP Eylem Planı” uygulamaya konulurken, plan kapsamındaki 4 gelişme ekseni altında yer alan 73 ana eylem ve bu eylemler çerçevesinde uygulanan 300’ün üzerinde proje ve faaliyet ile hayata geçirildi. GAP Master Planı hedeflerine ulaşmak için öngörülen kamu yatırımlarının toplam maliyeti, 2012 yılı fiyatlarıyla, 51,5 milyar lira olup, 2012 yılı sonu itibarıyla 48 milyar lira harcama yapıldı.
ENERJİDE 22,5 MİLYAR DOLARLIK TASARRUF
Tamamlanma aşamasına gelen enerji projeleriyle GAP kendisini hızlı şekilde geri ödeyen bir proje haline dönüşürken, Türkiye ekonomisine ve bölge halkının refahına doğrudan katkı sağlıyor. GAP kapsamındaki enerji yatırımlarında fiziki gerçekleşme yüzde 74 düzeyinde oldu. Yine GAP kapsamındaki santrallerin işletmeye alınışlarından bugüne kadar ürettikleri elektrik miktarı 375,2 milyar kilovat-saattir, parasal karşılığı ise 22,5 milyar dolardır.
8 OSB DOLDU YENİLERİ YAPILIYOR
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin lokomotif sektörü olan tarıma dayalı sanayi yapısının geliştirilmesi amacıyla tarımsal örgütlenme projelerine, organik tarım uygulamalarına, kırsal kalkınma yatırımlarına, hayvancılık ve kurumsal kapasite projelerine toplam 743 milyon lira destek verildi. 8 adet OSB projesi (7 OSB ve 1 arıtma), 7 adet KSS projesi bitirildi. Plan döneminde tamamlanan bin 405 hektar büyüklüğünde 7 adet OSB’deki tüm parsellerde üretime geçilmesi halinde yaklaşık 35 bin kişiye istihdam olanağı sağlayacak. Yeni teşvik sistemi bölgede yatırım talebini artırmış, hemen hemen tüm OSB’ler doldu. Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin ve Batman’da yeni ve tevsi OSB projeleri için yoğun bir şekilde çalışılırken, Yeni Teşvik Sisteminin uygulamaya geçtiği 2012 yılı Haziran ayından itibaren, Bölge illerinde toplam 403 teşvik belgesi düzenlendi. Bu teşvik belgeleri kapsamında yaklaşık 3,9 milyar lira tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirilmesi ve 17 bin kişinin istihdam edilmesi planlanıyor. Başta KOBİ’ler olmak üzere işletme ve girişimcilerin finansmana erişimlerini kolaylaştıracak tedbirler alınmış ve kullandırılan kredilerde artış sağlandı.
KALKINMA AJANSLARI BARIŞ SÜRECİNİN
EKONOMİK MİHMANDARI OLDULAR
Bölgenin üretim faktörlerinin en verimli şekilde kullanımını gözetecek, katılımcılığı ve yerindelik esas alan, uzun vadeli ve geniş perspektifli politika ve programlar uygulayacak kurumsal kapasitenin oluşturulması amacıyla Kalkınma Ajansları vasıtasıyla ekonomik kalkınma sağlandı. Karacadağ, İpekyolu ve Dicle Kalkınma Ajansları 90 uzman ve 17 destek personeli ile merkez illerde ve her ilde yer alan “Yatırım Destek Ofisleri” ile teşkilatlanmış ve faaliyetlerini sürdürüyor. Kalkınma ajansları bölge planlarını hazırlayarak destek programları uygulamış, yerli ve yabancı yatırımcıları bölgeye çekme konusunda faaliyetler gerçekleştirerek ve bölge girişimcisine yönelik eğitim ve destek programları uygulandı. Bu destek programları kapsamında toplam 423 projeye 103,5 milyon lira hibe destek sağlandı. Bu projelerin yaklaşık eş finansman tutarı yüzde 50 olup, 207 milyon lira kaynak harekete geçirildi.
GAP, İŞSİZLİĞE DE ÇARE OLDU
GAP Eylem Planı’nın uygulandığı süre içerisinde proje ve faaliyetlerin önemli bir bölümü tamamlanırken, eylemlerin bazılarında öngörülen hedeflerin de ilerisine geçildi.
2009 yılında GAP Bölgesi’nde yüzde 17,4 olan işsizlik oranı, 2011 yılında yüzde 11,7’ye düştü.
Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri özelinde 2009 yılında yüzde 18,8 olan işsizlik oranının ise 2011 yılında yüzde 8,4’e düştüğü tespit edildi. 2007 yılında binde eksi 7,6 olan GAP Bölgesi’nin net göç hızı, 2011 yılında eksi 4,1’e düştü. 2002 yılında 600 milyon dolar olan bölgeden yapılan ihracat, 2012 yılında 8,1 milyar dolara ulaşarak 13,5 kat arttı.
GAP Bölgesi, 2 bin 123 ihracatçı firması ile Türkiye toplam ihracatı içindeki payını, Plan döneminde yüzde 2’den yüzde 5,3’e yükseltti. Ülkemizin toplam ihracatı 2007-2012 döneminde yüzde 42,2 oranında artarken Bölge’nin ihracatı aynı dönemde yüzde 145,4 oranında arttı.
GAP Bölgesinde imalat sanayii sektöründe 2007 yılı sonunda yaklaşık 2 bin işletmede 87 bin 500 kişi istihdam edilirken, 2012 yılında işletme sayısı yüzde 30 artış göstererek 2 bin 550’ye ulaşmış, istihdam da yüzde 60 artarak 140 bini aştı.
