Topraksız tarım modern tarım teknolojilerini kullanarak bitkilerin toprak yerine besin çözeltileri içinde yetiştirildiği tarım yöntemidir. Hangi illerde yetiştirilir?
Bitkilerin ihtiyacı olan besin ve suyun tespit edilip bu ihtiyaçları toprak dışında bir ortamda temin ederek bitki yetiştirilen yöntem, topraksız tarımdır. Bitkilerin gelişimi için gerekli olan mineraller, besinler, su miktarı ve diğer elementler hesaplanır ve üretim için uygulamaları yapılır. Bitkiler, besin bulmak için enerji sarf etmez, bunun yerine ihtiyacı olana direkt olarak ulaşır. Gerekli elementlerle hazırlanan solüsyon içinde bitkiler yetişir. Hidroponik tarım, hem bireysel hem de kitlesel üretimler için uygundur.
TOPRAKSIZ TARIMIN AVANTAJLARI NELER?
- Birim alanda alınan verim daha yüksektir.
- Topraklı üretimde ihtiyaç duyulan suyun %10’u kadar su ile üretim yapılabilir. Böylece topraksız tarımda, su tasarrufu sağlanır.
- Yapılan ölçümler ve kontroller sayesinde hasat daha kaliteli ve verimlidir.
- Üretim alanı ve kullanılan araçlar steril olduğundan harici ilaçlamaya ihtiyaç duyulmaz.
- Hidroponik sistem yetişen bitkiler, klasik tarımda yetişenlere kıyasla %30 daha büyük olur.
- Toprak olmaması ve kontrollü sistemlerin kullanılması hastalık ve zararlıların bitki yetiştiriciliğindeki etkisini en aza indirir.
- Bitkinin ihtiyaç duyduğu elementlerle hazırlanan solüsyonlar üretimde kullanılır, ihtiyaç fazlası da haznelerde birikir. Topraklı üretimdeki gibi ihtiyaç fazlası toprakta kaybolup gitmez. Böylece gübre kullanımı daha verimli hale gelir.
- Toprak işleme olmadığından ayrıca bir işçiliğe ihtiyaç yoktur. Bu da işçilik maliyetleri en aza indirir.
- Bitkinin yetişmesine uygun bir arazi bulma koşulu yoktur. Topraksız tarım sisteminin kurulduğu her alanda üretim yapılabilir.
- Kapalı ortamlarda üretim yapılabildiğinden yağmur, fırtına, don, sel gibi olumsuz hava olaylarından etkilenmez, kayıplar önlenir.
- Klasik tarımdaki yatay yerleşim yerine, dikey tarım yapılabilir. Bu da daha fazla ekine imkan tanır.
- Yapılan bazı araştırmalar, hidroponik sistem ile yetiştirilen ürünlerin geleneksel tarımla yetiştirilenlere oranla daha uzun raf ömrüne sahip olduğunu gösterir.
TOPRAKSIZ TARIMIN DEZAVANTAJLARI NELER?
- Güçlü bir sermayeye ihtiyaç duyulur. Özellikle ilk aşamada maliyetli bir kurulum yapılması gerekebilir. Doğada ücretsiz olarak sunulan birçok malzeme için bütçe ayrılmalıdır.
- Verimli bir üretim süreci için bilgi birikimi gereklidir. Günümüzde pek çok kaynağa kolayca ulaşılmaktadır. Fakat bu kaynakların doğru yorumlanması ve uygulanması için deneyimli iş gücüne ihtiyaç duyulur. Bu ihtiyacın gerekliliği, üretimin boyutuna göre de değişiklik göstermektedir.
- Topraksız tarım, bir sistem bütünüdür. Sistemde çıkacak bir arıza tüm üretime etki edebilir. Meydana gelebilecek arızalar için ön çalışmalar ve alternatif planlar oluşturulmalıdır.
- Elektrik kesintileri, hidroponik tarımın dezavantajlarından biridir. Kesintiler öncesinde alınacak önlemler ile bu sorunun üstesinden gelinebilir fakat bu da ekstra maliyettir.
- Günümüzde yaşanan ve yaşanmaya devam edecek gibi görünen enerji krizi nedeni ile; doğal gaz ile ısıtma yapılan seralarda maliyetler arttırmaktadır. Enerji krizine bağlı olarak gübre fiyatlarında ki artışlarda maliyetleri artırıcı diğer bir unsurdur.
- Bitki için hazırlanan besin solüsyonu hatasız olmalıdır. Yapılan bir hata üretimi tamamen sekteye uğratır. Geleneksel tarımdaki bir hata, topraktan alınan besinlerle tolere edilse de hidroponik tarım, hatayı tölere edemez.
TOPRAKSIZ TARIM TÜRKİYE İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?
Bitkilerin su, besin maddeleri ve enerjiyi daha verimli kullanmaları için gerekli ortamı oluşturur. Böylece, verimliliği artırır ve kaynak israfını önler.
TOPRAKSIZ TARIM İLE NELER YETİŞTİRİLİR?
Topraksız tarımda en çok tercih edilenler; çilek, domates, salatalık, kavun – karpuzdur, biber türleri ve maruldur. Seralarda ise sebzeler ve kesme çiçek türlerinin hepsi topraksız tarım ile yetiştirilebilir.
TOPRAKSIZ TARIM NERELERDE YAPILIR?
Topraksız tarım da Antalya ilk sırada yer alırken Mersin, İzmir, Manisa, Yalova ve Afyonkarahisar illeri de topraksız kültür seralarının yoğunlaştığı iller arasında yer alıyor. Topraksız tarım alanlarında yüzde 92 oranında sebze, yüzde 8 oranında ise süs bitkisi yetiştiriliyor.
TOPRAKSIZ TARIM TÜRKİYE’DE İLK NE ZAMAN YAPILMIŞTIR?
Topraksız tarımın ticari üretimde kullanımı 1990’lı yıllarda Antalya‘da kurulan modern sera işletmelerinde yapılmıştır.
JEOTERMAL SERA OSB VE TDİ OSB
- Çanakkale Ayvacık Tarıma Dayalı İhtisas Sera
- Nevşehir Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB
- Kütahya Simav Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB
- Uşak Banaz Tarım Dayalı İhtisas OSB
- Dikili Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB
- Muğla Milas Tarıma Dayalı İhtisas OSB
TOPRAKSIZ TARIM YILDA KAÇ KEZ YAPILIR?
Tarla ekiminde yılda 2-3 kez dönüm başı olmak üzere 6.000-7.000 adet ürün alınırken topraksız tarım (hidroponik sistemde) yılda 7-8 kez ürün alınır. (Kaynak: Sanayi Gazetesi)
