Siz de yorumlara yazın SGK uzmanı Murat Özdamar cevaplasın! Aynı anda iki ölüm aylığı alınabilir mi?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar, haberin altındaki yorumlar kısmına yazdığınız soruları cevaplamaya devam ediyor. Özdamar, son 1 hafta içinde sizden gelen soruları aşağıda cevapladı. Siz de haberin altına sorularınızı yazın, Özdamar cevaplasın.
Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Özdamar sizlerden gelen sorulara cevap veriyor. İşte bu hafta sizlerden gelen sorular ve Özdamar’ın cevapları:
Aynı sigorta statüsünden iki ölüm aylığı bağlanmaz
Soru: Bir fabrikada işçi olarak çalıştıktan sonra emekli olan kocamın vefatı üzerine SGK bana SSK dul eş aylığı bağladı. Babam 2000 yılında vefat etmişti. Babam Demiryollarından işçi olarak emekli olmuştu. Ben ölen babamdan dolayı da yetim çocuk maaşı alabilir miyim? Neslihan Y.
Cevap: Vefat etmiş kocadan dolayı dul aylığı, vefat etmiş babadan dolayı yetim aylığı alınabilmesi için hem sigorta statülerinin farklı olması hem de 1 Ekim 2008 tarihinden önce dul-yetim maaşı bağlanmış olması gerekiyor. Ölenlerin her ikisi de aynı sigorta statüsünde ise 5510 sayılı kanun hükmü gereği iki maaş yani hem dul hem yetim maaşı bağlanamıyor. Bu durumda tercih edilen aylık bağlanıyor.
15 Ekim 2008 sonrası atanan memurun emekli maaşı yatan prime göre hesaplanır
Soru: Ben 1998-2002 yılları arasında esnaflık yaptım ve Bağ-Kur primi ödedim. 2003-2013 arası belediye şirketinde işçi olarak çalıştım. 2013 yılında memurluğa geçtim. Halen kamuda memur olarak çalışıyorum. Şimdi emekli olsam bağlanacak maaş ne kadar olur. Ali Aydın F.
Cevap: İlk defa 15 Ekim 2008 tarihinden sonra devlet memurluğuna atanan ve dolayısıyla da 4/c sigortalı sayılanların emekli maaşı, SSK ve Bağ-Kur sigortalılarında olduğu gibi tüm sigortalılık dönemlerinde yatan prim matrahları dikkate alınarak hesaplanıyor. Sizin emekli aylığınız bir SSK’lı işçinin aylığı gibi hesaplanacak. Bu yıl emekli olursanız emekli maaşınız Ocak dönemi için yüzde 49,25 Temmuz dönemi için yüzde 19,31 oranı kadar artırılacak. 5434 sayılı Kanunun ek-86’ıncı maddesi hükmü gereği, hesaplanan aylığınızın yüzde 6,34’ü kadar da bir ek maaş ilavesi yapılacak. Buradan hareketle, E-devlet sistemine girerek SSK emekli maaş hesaplatın. Size bağlanacak aylık burada gördüğünüz aylığın yüzde 1,72 fazlası olacaktır. Ancak bu maaş, bu sene emekli olmanız halinde bağlanacak maaş olacağından, bu sene emekli olmazsanız bağlanacak maaş, yıllık enflasyon ve büyüme hızına göre yeniden hesaplanacak.
İşe giriş bildirgesi varsa zaman aşımı işlemez
Soru: Ben 15.7.1998 tarihinde sigortalı oldum. Bu zamanda bana yeşil renkli bir SSK kartı da verdiler. Daha sonra da kendime SSK Sağlık Karnesi çıkartmıştım. Bu kart ve karne halen benim yanımda. Ayrıca SSK kartının ön yüzünde sigorta giriş tarihi olarak 15.7.1998 tarihi de yazılı. SGK gün dökümümde bu tarih çıkıyor ama 1998 yılına ait prim ödemesi görünmüyor. İlk prim ödemesi 2001 yılında 3.dönemde 120 gün olarak görünüyor. Ben EYT’den emekli olabilir miyim? Ziya U.
Cevap: Geçmiş yıllarda çalıştırdığı işçilerini sigortalı göstermeyen işverenler günümüze göre oldukça fazlaydı. Sosyal güvenlik bilinci oluştukça bu durum azaldı. Kanuna göre sigortası yapılmayan işçi işten çıktığı yılın sonundan başlamak üzere beş yıl içinde İş Mahkemesine sigorta tespit davası açabilir. Beş yıl geçtikten sonra hak düşürücü süre nedeniyle dava açma hakkı düşüyor. Ancak işe giriş bildirgesi verilip prim bildirgesi verilmeyen işçiler için zaman aşımı söz konusu olmuyor. Bu nedenle öncelikle işyerinin bağlı olduğu SGK Müdürlüğüne başvuru yapılarak prim bildirgesi verilip verilmediğini öğrenin. Prim bildirgesi verilmişse günleriniz SGK Hizmet dökümünüze işlenir. Bildirge verilmemişse hizmet tespit davası veya sigorta başlangıç davası açılması gerekir. Dava açmanız halinde ise İş Mahkemesi Hâkimi, belgeleri toplayıp tanık dinleyip bilirkişi görevlendirmesi yapıp akabinde bir karar verecektir. Lehinize hüküm verilirse 15.7.1998 sigorta başlangıç tarihine göre 5900 gün primle EYT kapsamından emekli olursunuz. Aksi halde 2001/3.dönemindeki ay yani 1.9.2001 tarihi sigorta başlangıç tarihi alınır ve bu durumda 7000 gün primle 60 yaşında emekli olmaya hak kazanırsınız.
Primleri geri almak için yaşın tamamlanması şart
Soru: Benim sigortam 2006 yılında başladı. Tarım Bağ-Kur sigortalısı olarak 3720 gün prim ödemem var. Askerlik borçlansam dahi 5400 gün prim dolmuyor. Prim günlerimi geri alabiliyor muyum? Sadi B.
Cevap: Türk sosyal güvenlik sisteminde yatırılan primlerin sigortalıya iade edilmesine ilişkin bir uygulama bulunmuyor. Kanun, bunun yerine toptan ödeme olarak isimlendirilen başka bir uygulamayı öngörmüş. Kanunun öngördüğü toptan ödeme uygulaması da belirli şartlara bağlanmış. Kanundaki düzenlemeye göre emekli olma yaşına gelmiş olanların yani kadın ise 58 erkek ise 60 yaşını tamamlamış olanların, emekli olmak için prim günleri ve/veya sigortalılık süreleri yeterli gelmiyorsa, yazılı talep şartıyla ödenen primlerden emeklilik primine kısmını güncellenmiş değeri üzerinden geri alabiliyor. Daha basit ifadeyle gün dökümünde görünen prim matrahlarının beşte biri, her yıl için enflasyonun tamamı ve büyüme hızının yüzde 30’u kadar artırılarak iade edilebiliyor. Eğer 60 yaşını tamamlamışsanız, ödediğiniz primleri toptan ödeme olarak alma hakkına sahipsiniz. Size tavsiyem bunun yerine askerlik borçlanması ve çalışarak yahut isteğe bağlı prim ödeyerek emekli olmaya yetecek kadar prim ödemeniz ve emekli olmayı seçmeniz olacaktır.
