Türkiye'de 2018, kültür sanat alanında Türk sinemasının atağa geçtiği, yurt dışına kaçırılan eserlerin ait oldukları topraklara geri döndürüldüğü, arkeolojik açıdan önemli başarılara imza atıldığı bir yıl olarak tarihe geçti.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesinin ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın yapısıyla ilgili önemli gelişmeler yaşandı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 10 Temmuz'da düzenlediği basın toplantısıyla açıkladığı Cumhurbaşkanlığı kabinesinde yeni sistemin ilk Kültür ve Turizm Bakanı olarak turizmci, iş adamı Mehmet Nuri Ersoy yer aldı. Bakan Ersoy'un göreve gelmesi sonrasında 10 Temmuz'da yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'yle Bakanlıkça asıl amacı kültür, sanat, turizm ve tanıtım faaliyeti olan dernek ve vakıflarla özel tiyatrolar tarafından gerçekleştirilecek projelere nakdi yardımda bulunulması düzenlendi.
Sanat ödülleri verildi
Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle 22 Şubat'ta sahiplerini buldu. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen törende "Sinema" dalında Safa Önal, "Musiki" dalında Cüneyt Kosal, "Sanat Tarihi" dalında Prof. Dr. Nurhan Atasoy, "Tasavvuf Tarihi" dalında Prof. Dr. Süleyman Uludağ ile "Kültür ve Sanat Kurumu" dalında Baksı Müzesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Özel Ödülleri'ne layık görüldü. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri ise 19 Aralık'ta Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde düzenlenen törenle sahiplerine verildi. Tarih ve sosyal bilimler alanında Prof. Dr. Mehmet İpşirli, sinema alanında Türker İnanoğlu, müzik alanında Erol Sayan, sanat/fotoğraf alanında İzzet Keribar ve bu yılki vefa ödülünün sahibi olan Mehmet Akif Ersoy adına torunu Selma Ersoy Argon'a ödülleri Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından takdim edildi.
Türk dizilerine devlet desteği
Türk sineması ve dizi sektörü için 2018 önemli rekorlara imza atılan bir yıl olarak da tarihe geçti. Dünyada 140'tan fazla ülkede izlenen Türk dizilerinden elde edilen ihracat geliri yıllık 350 milyon doların üzerine çıktı. Sinemada yılın ilk 6 haftasında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29'luk artışla 15,5 milyon seyirci sayısı ve 193 milyon lira gişe hasılatına ulaşıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, hem Türkiye'de hem de dünyada adından söz ettiren Türk dizileri ve sinema filmleri için yeni sinema yasa taslağını hazırladı. Meclis gündemine gelmesi beklenen düzenlemelerle Türk dizilerine ilk kez maddi destek sağlanacak. Yabancı sinema filmleri için Türkiye'de yapılan harcamaların yüzde 30'u kadarının iade edilmesinin öngörüldüğü taslağa göre, film çekimlerini kolaylaştırmak için valiliklerde Çekim Koordinasyon Kurulları kurulacak. Ayrıca düzenleme kapsamında yerli film sektörünü güçlendirmek, gösterim şansı bulamayan filmlerin seyirci ile buluşmasını sağlamak için sinema salonu işletmecilerinin de desteklenmesi planlanıyor. Öte yandan İstanbul Ticaret Odası (İTO) da dünyada gişe rekortmeni olacak filmlerin, doğal film platosu özelliğine sahip Türkiye’de çekilmesini teşvik etmek amacıyla "Filming in Turkey (Türkiye’de film çekimi)" adıyla bir sinema portalı oluşturulacağını bildirdi. Ayrıca Milli Eğitim ve Kültür ve Turizm Bakanlıkları ile Türkiye Belediyeler Birliği arasındaki "Öğrenciler Sinema İle Buluşuyor Etkinliği" iş birliği protokolü kapsamında da bu yıl Türkiye genelinde binlerce öğrenci ilk defa sinemada film izleme fırsatını yakaladı.
Özel tiyatrolara 5.2 milyon lira devlet desteği
Bakanlıkça 2017-2018 sezonunda 229 özel tiyatro projesine 5,2 milyon lira destek sağlandı, 2018-2019 sezonunda da 511 proje bu destekten faydalanacak. Tiyatro sezonunda tüm eserleri kapalı gişe oynayan DT, yeni dönemde genç yazarları da teşvik edecek projeler yürütecek. Bu kapsamda eserleri DT'de ilk kez sahnelenecek yazarlar teşvik edilecek, üniversitelerin yazarlık bölümlerinde eğitim alan öğrencilerin eserlerini de sahneye taşımak üzere çalışmalar hayata geçirilecek.
Tarihi eserlerimiz doğdukları yerlere tekrar geri döndü
Kültür ve Turizm Bakanlığı uzmanlarının yurt dışında titizlikle yürüttüğü çalışmalar sonucunda 2003 ila 2018 arasında 4 bin 319 parça tarihi eser Türkiye'ye getirildi. Ait olduğu topraklara bu yıl döndürülen binlerce yıllık tarihi eserler "Altın Taç" ile "Dağ Keçisi Figürü"nün tanıtım töreni 29 Ocak'ta düzenlenirken, 1960'lı yıllarda yurt dışına kaçırılan Zeugma'nın en nadide eseri "Çingene Kızı" mozaiği Gaziantep'e ulaştı.
Yeni AKM binası inşaatı için tüm çalışmalar başladı
Yeni Atatürk Kültür Merkezi (AKM) projesi çalışmaları çerçevesinde şubat ayında başlayan yıkım çalışmaları 31 Mayıs'ta tamamlandı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, AKM'nin şubat ayında temelinin atılarak inşaatına başlanmasının planlandığını açıkladı. Bakan Ersoy, ayrıca Mart 2019 itibarıyla müzelerde de büyük bir tanıtım atağına başlayacaklarını bildirdi.
Sanat cep telefonuna indi
Bu yıl sertifika, yapımcı belgesi ve isteğe bağlı kayıt tescil işlemlerini dijital ortama taşıyan Bakanlık, sanatseverlerin etkinlik bilgilerini cep telefonlarından anında öğrenebileceği "Sanat Cepte" mobil uygulamasını hizmete sundu. Ayrıca aralarında "Hababam Sınıfı", "Malkoçoğlu" gibi Türk sinemasının unutulmaz filmleri ile "Zeki Müren", "Müzeyyen Senar", "Barış Manço" gibi sanatçıların seslendirdiği eserlerin yer aldığı toplam 400 bin sinema ve müzik eserinin dijital ortama aktarılarak korunması için çalışmalar başlatıldı.
Troya yıla damgasını vurdu
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca "2018 Troya Yılı" kapsamında, yılın 7 ayında Troya temasıyla ulusal ve uluslararası alanda 133 tanıtım etkinliği gerçekleştirildi. 55 ülkedeki 100 turizm fuarında kurulan Türkiye stantlarında Troya boy gösterdi. Çanakkale'de 5 bin yıllık geçmişe sahip Troya Antik Kenti'nde yapımı tamamlanan Troya Müzesi 10 Ekim'de ziyarete açıldı. Bakanlığın destekleriyle "2018 Troya Yılı" kapsamında Ehl-i Hayal Film tarafından hazırlanan "Troya Hazineleri - Asırlık Hasret" belgeseli, hazinelerin kaçırılma süreci ve sonrasını Osmanlı ile Yunanistan belgelerinin ışığında izleyiciye sunuldu.
Ayrıca, Topkapı Sarayı Müzesinden 1964'te Bursa Arkeoloji Müzesine devredildikten bir süre sonra yerinde olmadığı fark edilen 524 yıllık el yazması Kur'an-ı Kerim, süreçlerden habersiz olarak eseri bir sahaftan satın alan ve koleksiyonuna dahil eden hattat Ziya Aydın'ın oğulları tarafından Topkapı Sarayı Müzesine teslim edildi.
Göbekli tepe ve Dede Korkut UNESCO’ya girdi
UNESCO nezdinde bu yıl sevindirici gelişmeler yaşandı. Yozgat'ın Sarıkaya ilçesinde, halk arasında "Kral Kızı" olarak bilinen, "Basilica Therma" adlı tarihi Roma hamamının, 1 Haziran'da UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alındığı bildirildi. Şanlıurfa'da 12 bin yıllık geçmişiyle "tarihin sıfır noktası" olarak nitelendirilen Göbeklitepe, 1 Temmuz'da yapılan açıklamayla UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alındı. Türk Destanı "Dede Korkut" ise 28 Kasım'da UNESCO Dünya Somut Olmayan Kültür Mirası Temsili Listesi'ne oy birliğiyle kabul edildi.
Havâdis projesi kitaplaştı
Tarihimizin ve İstanbul’un 100 yıl önceki gündemini öne çıkararak hem farkındalık oluşturmak hem de tarihî şuuru diri tutmak amacıyla, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphaneler ve Müzeler Müdürlüğü’nün “Havâdis” adlı sergi projesi kapsamında hazırlanan kitap, Kültür AŞ tarafından yayımlandı. Kitapta, 1917 ve 1918 yıllarında Osmanlı Devleti’nin belli başlı gazete ve dergilerinin gündeme taşındığı haberleri ve ilgi çekici olayları o döneme ait görsellerle birlikte sunuyor.
