K vitamini hangi besinlerde bulunur? K vitamini eksikliği, belirtileri
Karaciğerde ve yağ dokusunda depolanan K vitamini yağda çözünen vitaminler arasında yer alır. Kanın pıhtılaşmasını sağlayan K vitaminin bunun dışında kemiklerin güçlenmesine de yardımcı olur. Peki bu kadar faydalı olan K vitamini hangi besinlerde bulunur?
K Vitamini lipofilik ve hidrofobik bir vitaminler grubuna verilen addır. K vitamini 1920'lerin sonlarında Danimarkalı bilim insanı Henrik Dam'ın kolesterol hakkındaki çeşitli araştırmaları sonucu keşfedilmiş, kan pıhtılaşması ile ilişkili olduğu saptandığı için de önceleri koagülasyon vitamini olarak adlandırılmıştır.
Sağlıklı ve dengeli beslenme, sağlığın korunması ve besin ögelerine olan gereksinimlerin tam olarak karşılanabilmesi açısından çok önemlidir. Beslenme düzenindeki bozukluk, dengesizlik ve yetersizlikler, malnütrisyon olarak adlandırılan kötü beslenme durumu ile kilo kaybına, vitamin ve mineral eksikliklerine neden olur.
K vitamini eksikliği nedir?
K vitamini, iki farklı türü bulunan yağda çözünen bir vitamin türüdür. Bunlardan ilki olan K1 vitamini fillokinon olarak da adlandırılır ve ıspanak, lahana gibi bitkilerle birlikte vücuda alınır. Diğer tür olan K2 vitamini ise menakinon olarak adlandırılır ve bağırsaklarda bulunan bakteriler tarafından doğal olarak üretilir. Vitaminin her iki alt türü de vücutta benzer şekilde çalışır ve kanın pıhtılaşmasından sorumludur. Pıhtılaşma için gerekli olan proteinlerin üretiminde görev yapan K vitamini, vücudun içinde ve dışında aşırı kanamanın önlenmesini sağlar. K vitamininin besinlerle birlikte vücuda yeteri kadar alınmaması, vücutta üretiminde sorunların olması veya besinlerle alınan vitaminin emilimine ilişkin bozuklukların söz konusu olması halinde K vitamini eksikliği gelişir. K vitamini eksikliği sonucunda pıhtılaşma için gerekli olan kan proteinlerinin üretimi bozulur, buna bağlı olarak pıhtılaşma bozuklukları, olağan dışı ve aşırı kanamalar ortaya çıkabilir. K vitamini eksikliği yetişkinler arasında oldukça nadir görülür. Bunun nedeni tüketilen besinlerin içerisinde bol miktarda K1 vitamini olması ve vücutta da endojen olarak K2 vitamininin üretiliyor olmasıdır. Fakat bazı durumlarda K vitamininin emilimine ilişkin sorunlar, beslenme düzenindeki ciddi bozukluklar veya çeşitli hastalıklara bağlı olarak yetişkinlerde K vitamini eksikliğine rastlamak mümkündür. Buna karşın bebeklerde K vitamini eksikliği ile çok daha sık olarak karşılaşılmaktadır.
K Vitaminin Yoğun Bulunduğu Besinler
Fesleğen: 1 yemek kaşığı fesleğen 4 gramıdır. Öğütülmüş ya da kurutulmuş olarak alabileceğiniz fesleğende bulunan K vitamini 77,2’dir. Günlük K vitamini ihtiyacını tümüyle karşılayan fesleğeni salatalarda veya yemeklerdebesinler
lezzet vermek için kullanabilirsiniz.
Brokoli: 1 tane brokoliyi 1 günde tükettiğinizde K vitamini ihtiyacınızın yarısından fazlasını karşılamış olursunuz.
Adaçayı: 1 yemek kaşığı adaçayı ( kurutulmuş ) günlük ihtiyacınız olan K vitaminin %45 kadarını karşılamaktadır. Adaçayında aynı zamanda magnezyum, folat, A vitamini, demir ve bakır bulunur.
Brüksel Lahanası: 1 tane Brüksel lahanasında günlük ihtiyacın %42 si karşılanır 33,6 mcg’de K vitamini içerir.
Kekik: Baharatlar arasında en zengin K vitaminine sahip olan kekik 1 çay kaşığı bile 5’te 1 K vitaminini karşılamaktadır.
Taze Soğan: K vitamini zengini olan taze soğanı günlük hayatımızda sıkça salatalarda kullanıyoruz. Günlük ihtiyacın 2 katını karşılayan taze soğandan günde 1 kasenin yarısını bile yemek yeterli.
Ispanak: Çiğ salatanın içine koyacağınız 2 yaprak ıspanak bile %60 K vitaminini karşılamaktadır.
K Vitamini Bulunan Diğer Besinler
Maydanoz – armut – marul – incir – lahana – ahududu – kuşkonmaz – dut – köri – paprika – yabanmersini – pul biber – böğürtlen – salatalık turşusu – kaju – domates kurutulmuş – karanfil kuru – havuç – kereviz ve soya fasulyesi.
Yaşa Göre Günlük Alınması Gereken K Vitamini Miktarı
19 Yaş ve üstü için: 90 mcg
14 ve 18 yaş arası için: 75 mcg
9 ve 13 yaş arası için: 60 mcg
4 ve 8 yaş arası için: 55 mcg
1 ve 2 yaş arasın için: 30 mcg
7 ve 12 ay arası için: 2,5 mcg
0 ve 6 ay arasında ise 2 mcg’dir.
K Vitaminin Faydaları
Menopoz sonrası bayanlarda görülen kemik kaybını önlemektedir.
Kemiklerin kolay kırılmamasını sağlar.
Prostat kanseri ve karaciğer kanseri olma olasılığını azaltır.
Damar sertliği olasılığını aza indirir.
K vitamini eksikliği çok fazla rastlanan bir durum değildir. Çoğu evde tüketilen yeşil yapraklı besinlerde K vitamini bulunur.
K vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?
K vitamini eksikliğinde görülen en önemli belirti aşırı kanamadır. Vücutta kesilen veya yaralanan bir bölgede kanın pıhtılaşmasının gecikmesine bağlı olarak aşırı kanama görülebileceği gibi vücudun herhangi bir yerinde yara veya kesik olmadan nedensiz kanamalar da meydana gelebilir. Bunun haricinde K vitamini eksikliğinde görülen diğer belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
Ciltte kolay çürüme,
Tırnak altlarında küçük kan pıhtılarının görülmesi,
Vücut mukoza zarlarında kanamalar,
Koyu siyah renge sahip veya bir miktar kan içeren dışkı yetişkinlerde görülen belirtiler arasındadır.
Bebeklerde K vitamini eksikliğini işaret eden belirtiler ise:
Göbek kordonu bölgesinde kanama olması,
Yüzde, ciltte, burunda, sindirim sisteminde veya vücudun farklı bir bölgesinde kanama olması,
Sünnet yapılan bebekte iyileşmenin gecikmesi ve sürekli kanama olması,
Ani beyin kanamaları gibi durumları içerebilir.
K vitamini eksikliği nedenleri nelerdir?
K vitamini eksikliği, besinlerle birlikte yeterli K vitamininin alınmamasının yanı sıra birçok farklı durumda da gelişebilen bir sorundur. Yetişkinlerde oldukça nadir görülen K vitamini eksikliğinde genellikle rol oynayan etkenler şunlardır:
Warfarin gibi kan sulandırıcı ilaçların kullanımı,
Antibiyotik kullanımı (Antibiyotikler bağırsak florasına zarar verdiğinden vücutta üretilen K vitamini miktarını azaltır),
K vitamini içeriği çok düşük bir beslenme planının uygulanması,
Vücutta besinlerle alınan yağların emiliminde bozukluklara neden olan hastalıklar,
Çölyak hastalığı (gluten enteropatisi), Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları,
Karaciğer ve safra yollarına ilişkin hastalıklar,
Kistik fibrozis,
Bağırsakların bir bölümünün çıkarılmış olması.
Yeni doğmuş bebeklerde daha yaygın olarak görülen K vitamini eksikliğinde rol oynayan nedenler ise şunlardır:
Anne sütünün K vitamini bakımından yetersiz olması,
K vitamininin anne plasentasından bebeğe iyi bir şekilde transfer olmaması,
Yeni doğmuş bebeklerde yaşamın ilk birkaç günlük döneminde vücut tarafından K2 vitamininin henüz üretilemiyor olması,
Yeni doğmuş bebekte yaşamın ilk döneminde karaciğerin henüz yeterli ölçüde kullanılamıyor olması.
