Irak’ta ihracatı yapılan ve ülkede petrolden sonra ikinci gelir kaynağı potansiyeline sahip hurmanın arttırılması amacıyla yeni ağaç dikme projeleri hayata geçiriliyor.
Başkent Bağdat, Orta Fırat ve ülkenin güney bölgelerinde ‘Zehdi’, ‘Hastavi’, ‘Diri’, ‘Maktum’ ve ‘Barhi’ gibi onlarca çeşit hurma yetişiyor. Irak Tarım Bakanlığı Sözcüsü Muhammed Huzayi ve Müsteşarı Mehdi el-Kaysi hurma üretimi ile ihracatında yaşanan gelişmelerle ilgili bilgi verdi. Sözcü Huzayi, savaşlar nedeniyle hurma üretiminde sıkıntılar yaşandığını hatırlatarak, “1980’lere kadar Irak’ta 30 milyondan fazla hurma ağacı vardı. Dünya genelinde en çok hurma ağacı ülkedeydi. Ancak yaşanan olaylar nedeniyle Iraklı çiftçiler tarlalarını terk edip tarım işini bıraktı ve hurma sayısında ciddi azalmalar yaşandı. O dönem hurma ağacı sayısı da 8 milyona kadar gerilemişti” dedi.
Çeşitliliğe gidildi
2003 yılından sonra hurma üretiminde çeşitliliğe gidildiğini aktaran Huzayi, şöyle devam etti: “Irak’ın sembollerinden olan hurma üretimine yardımcı olan yasalar çıkarıldı. Avrupa’da rağbet gören hurma çeşitleri bile ekilmeye başlandı. Hurma yatırımı projeleri de üretim ve ihracatı olumlu etkiledi. Hurma ağacı sadece tarım değil, sanayi alanında da genişçe kullanılan verimli bir bitkidir. Irak’ta şu anda 22 milyondan fazla hurma ağacı bulunuyor. Bu sayı hızlı bir şekilde artıyor. Irak, hurma üretiminde dünya birincisi olmaya yeniden aday. Geçtiğimiz yıl 600 bin ton hurma Orta Asya’ya ihraç edildi.”
Huzayi, Irak hükümetinin iklim şartları ve toprağın elverişli olduğu güney bölgesinde hurma ağacı dikme projesi yürüttüğüne işaret etti. Kerkük, Salahaddin ve Enbar bölgelerinde de hurma ağacı dikme projesinin hayata geçirildiğine dikkat çekti.
İleri sulama teknikleri
Irak Tarım Bakanlığı Müsteşarı Dr. Mehdi el-Kaysi de özellikle çöl bölgelerinde fazla su gerektirmeyen ve hava koşullarına dayanıklı hurma ağacı diktiklerini söyledi. Bunun için de ileri sulama teknikleri kullandıklarını belirtti. Kaysi, “Irak’ta hurma ağacının toplumsal, stratejik ve ekonomik değeri var” şeklinde konuştu. Kaysi, “Hurma ağacı bizim toplumsal kimliğimizin sembollerindendir. 1950’lerde 32 milyon hurma ağacımız vardı. Bu sayı İran-Irak Savaşı’nda hem su kesintileri hem bu alanda çalışanların arazilerini terk etmelerinden dolayı azaldı” diye konuştu. Kaysi, hurma üretiminde istenilen seviyeye ulaşmayı amaçladıklarını vurguladı. Bunun da daha gelişmiş sulama teknikleri ve gerekli arazi tahsisiyle gerçekleştirilebileceğini dile getirdi.
Iraklı gazeteci ve aktivist Abdullah Fazıl ise “Son yıllarda Irak hurma üretimi ve ihracatında ciddi gelişme kaydetti. Irak’ta 22 milyondan fazla hurma ağacı bulunuyor. Hurma, Irak’ta petrolden sonra ikinci gelir kaynağı konumunda” ifadelerini kullandı. Bağdat’ta 40 yıldır hurma satan Şahab Malik de şunları kaydetti: “1990’dan itibaren hurma ihracatında kesintiler yaşanıyor. O dönem Irak’ta şiddet olaylarında, savaşlarda hurma ağaçlarının kesilmesi nedeniyle üretim ve ihracatta azalma yaşandı. 2003 sonrası ise Irak dünya pazarına açılınca özellikle Körfez ülkelerine ihracatımız söz konusu oldu. Hurmamız farklı çeşitleriyle dünya pazarına girmeye başladı.”
