Türkiye; 52 yılda 19 stand-by anlaşması ile 50 milyar doların üzerinde borç aldığı IMF’ye yarın son borcunu da ödeyerek biletini kesiyor. Hazine’nin yarın yapacağı 422 milyon dolarlık borç ödemesiyle Türkiye, kriz dönemlerinde adeta ensesinde boza pişirme
ŞUAYİP
ALABAY
İSTANBUL
Türkiye 52 yıllık IMF sömürüsüne son noktayı yarın yapacağı 422 milyon dolarlık ödemeyle koyuyor. 1961 yılında 27 Mayıs cuntasının ardından kurulan komitenin başkanı Cemal Gürsel’in imza attığı ilk anlaşmadan günümüze kadar gelen süreçte IMF’den 50 milyar doların üzerinde kaynak kullanan Türkiye, son olarak 2005 yılında 10 milyar dolarlık anlaşma imzalamış ve borcun büyük kısmını ödemişti. Son borcun yarın ödenmesiyle birlikte IMF’ye borcu kalmayacak olan Türkiye’nin pozisyonu da yükseltilmesi bekleniyor.
Yarın Hazine, 19’uncu stand-by çerçevesinde IMF’ye son olarak 281 milyon 54 bin yaklaşık 422 milyon dolar anapara ödemesi yapacak. Böylece Türkiye, 52 yıldan beri borçlu olduğu IMF ile bir dönemi kapatacak. Türkiye’nin 2002 yılında IMF’ye 16 milyar 246 milyon özel çekme hakkı borç stoku bulunuyordu. Söz konusu borç stoku, 2005 yılında 10 milyar 247 milyon özel çekme hakkına, 2008 yılında 5 milyar 534 milyon özel çekme hakkına, 2010 yılında 3 milyar 654 milyon özel çekme hakkına, 2011 yılında da 1 milyar 874 milyon özel çekme hakkına kadar geriledi. Geçen yıl 19’uncu stand-by’dan kalan borç stoku 562 milyon 109 bin dolar özel çekme hakkına kadar inmişti.
IMF’DEN 52 SENEDE
50 MİLYAR DOLAR BORÇ ALINDI
IMF’ye 11 Mart 1947’de üye olan Türkiye, bugüne kadar yaptığı 19 stand-by anlaşmasından sadece son 2’sini başarıyla tamamlayabildi. Son iki stand-by anlaşmasında dikkati çeken bir başka nokta ise her iki anlaşmanın herhangi bir ekonomik kriz sebebiyle gerçekleştirilmemiş olması. Türkiye’nin IMF ile ilk stand-by anlaşmasını yaptığı tarih 1 Ocak 1961. Türkiye, 1984’ten 1994’e kadar IMF ile stand-by düzenlemesine gitmedi. 8 Temmuz 1994’de yapılan stand-by ise 26 Eylül 1995’de sona erdi. Bu tarihten 1999’a kadar stand-by düzenlemesine yeniden ara veren Türkiye, 1999-2002 döneminde 17’nci stand-by düzenlemelerini gerçekleştirdi. 18’inci stand-by düzenlemesine 4 Şubat 2002’de başlayan Türkiye, anlaşmanın sona ermesinden önce Ocak 2005’te 19’uncu stand-by’ı yaptı. Türkiye’nin, IMF ile 52 yıl içinde gerçekleştirdiği stand-by anlaşmaları genelde, bitmesi gereken zamandan önce başarılamadan sona erdi. Krizlerin ardından mecburi olarak düzenlemeye giden Türkiye, bu süreçte IMF’den 50 milyar doların üstünde kaynak sağladı.
IMF TÜRKİYE’DE GÖZLEMCİ, TÜRKİYE
IMF’DE İCRA DİREKTÖRÜ OLACAK
IMF’nin bütün üye ülkelerin tabi olduğu 4. Madde Değerlendirme Süreci IMF Kuruluş Anlaşması’nın 4. maddesi kapsamında gerçekleştirilen ve yılda bir defa üye ülkelere yönelik ayrıntılı gözden geçirme olarak nitelendirilen madde, her yıl rutin olarak devam ediyor. Türkiye için stand-by düzenlemesi olmasa bile bu uygulama devam edecek. IMF, herhangi bir kredi düzenl+emesinin bulunmadığı ya da program yürütmediği ülkelerde de temsilcilik bulundurabiliyor. Bugün 188 üye ülkesi bulunan IMF, 2010 Kota ve Yönetim Reformu’nun yürürlüğe girmesiyle Türkiye’nin kotası 4 milyar 658,6 milyon özel çekme hakkına yükselecek. Böylece Türkiye’nin ülke kotasının IMF kotaları içerisindeki payı yüzde 0,61’den, yüzde 0,98’e ulaşacak ve Türkiye, IMF’de en yüksek kota payına sahip üye ülke sıralamasında 32’nci sıradan 20’nci sıraya yükselecek. Grupta İcra Direktörlüğü pozisyonu, 2014 sonrasında ülkelerin göreli oy güçlerine paralel dönüşüme tabi olacak. Bu kapsamda 2014-2016 döneminde İcra Direktörlüğü pozisyonunu Türkiye üstlenecek. 2016-2018 döneminde ise bu görevi Çek Cumhuriyeti veya Macaristan yürütecek.
IMF kaynaklarının artırılmasına yönelik çalışmalar kapsamında Türkiye 5 milyar dolar tutarında taahhütte bulunmuştu.
