İlkbaharın C vitamini deposu: Çilek tüketmeniz için 8 önemli neden
Aromasıyla sofraları süsleyen Zonguldak Ereğli çileğinde hasat başladı. İlkbahar ve yaz mevsiminin en sevilen meyvelerinden olan çilek sadece lezzetiyle değil, aynı zamanda sağlığımız üzerindeki etkileriyle de ön plana çıkıyor! "Günlük bir porsiyon çilek tüketimiyle C vitamini ihtiyacınızı fazlasıyla karşılayabilirsiniz" diyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşe Sena Binöz çileğin sağlığımız üzerindeki faydalarını anlatıp önemli önerilerde bulundu.
Çilek C vitamininden en zengin meyveler arasında yer alıyor. Aynı zamanda A vitamininden potasyuma, kalsiyumdan magnezyuma kadar içerdiği pek çok bileşenle adeta bir şifa deposu. Düşük glisemik indeksi sayesinde kan şekerinde ani dalgalanmalara neden olmadığı için günde bir porsiyon (10 adet orta boy) çilek tüketmenizde fayda var.
Ancak dikkat! Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşe Sena Binöz, çileğin özellikle çocuklarda alerjik reaksiyona neden olabildiğini belirterek, "Bağışıklık sisteminin çileğin içerisinde bulunan proteine karşı aşırı tepki vermesi sonucu alerjik reaksiyon gelişebiliyor. Huş ağacı polenine veya elmaya karşı alerji sorunu yaşanıyorsa, çileğe karşı ikincil bir besin alerjisi gelişmesi mümkün olabiliyor. Dolayısıyla çilek yedikten sonra ağızda karıncalanma veya kaşıntı, baş dönmesi, dudak, dil veya boğazda şişlik, solunum problemleri, kurdeşen, ishal gibi belirtiler yaşanıyorsa, doktora danışmakta fayda var" diyerek çileğin sağlığımız üzerindeki faydalarını anlattı; önemli önerilerde bulundu!
1- Kötü huylu kolesterole karşı etkili oluyor
Çilek zengin lif içeriği sayesinde kötü huylu LDL kolesterolün düşürülmesinde rol oynuyor. Aynı zamanda zengin antioksidan içeriğiyle kolesterol üzerinde olumlu sağlık etkileri göstererek damar tıkanıklığının önlenmesine yardımcı olabiliyor. Yapılan bir çalışmada her gün düzenli çilek tüketen kişilerin LDL kolesterollerinde yüzde 14, toplam kolesterollerinde yüzde 9 ve trigliserid düzeylerinde yüzde 21 oranında azalma görüldüğü bildirilmiş. Çileğin kolesterol düşürücü etkisi lif, C vitamini ve biyoaktif bileşen içeriğiyle ilişkilendiriliyor.
2- Kalp sağlığını destekliyor
Çileğin potasyum içeriği yüksek tansiyonu olan bireylerde fayda sağlayabiliyor. Düşük sodyum, yüksek potasyum içeren bir beslenme düzeni yüksek tansiyonu dengelemede önem taşıyor. Potasyum, kalp kasının düzenli çalışmasında, kan basıncının dengelenmesinde ve kardiyovasküler sistem üzerindeki yükün azaltılmasında önemli fayda sağlıyor.
3- Kanserden korunmaya katkı sağlıyor
Çilek antioksidan değeri en yüksek meyveler arasında yer alıyor. Gün içinde maruz kalınan hava kirliliği ve birtakım kimyasallar gibi çevresel faktörler sebebiyle vücuda alınan bazı maddeler toksik etki gösterebiliyor ve hastalıklara neden olan serbest radikal üretimine yol açabiliyor. Antioksidanlar serbest radikallere karşı koruma sağlayarak hastalıkların oluşumunu önleyebiliyor. Bu nedenle antioksidan alımınızı günlük düzenli olarak bir porsiyon çilek tüketerek destekleyebilirsiniz. Ancak yapılan çalışmalar çileğin zengin antioksidan içeriği sayesinde bazı kanser türlerine karşı koruma sağladığını gösterse de daha çok çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
4- Kan şekeri dengesinde önemli
Yapılan çalışmalar kan şekeri dengesindeki bozuklukları obezite, tip 2 diyabet ve kalp hastalığı riski ile ilişkilendiriyor. Çileğin glisemik indeksinin (kan şekerini yükseltme hızı) düşük olması kan şeker dengesi için önemli. Özellikle insülin direnci veya diyabet sorununuz varsa, ara öğünlerinizde bir porsiyon çilek ile beraber bir su bardağı kefir (200 ml) tüketerek daha dengeli kan şeker seviyesi sağlayabilirsiniz. Çilek ve kefir ikilisi aynı zamanda daha uzun süre tok kalmanıza da yardımcı olacaktır.
5- Bağışıklık sistemini güçlendiriyor
Çilek, güçlü antioksidan etkiye sahip C vitaminin önemli bir kaynağı. Bu sayede bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlarla mücadele ediyor. Bir porsiyon çilek (10-12 orta boy-180 gr) tüketimi bir porsiyon portakal (1 orta boy-130 gr) tüketiminden daha fazla C vitamini sağlıyor.
6- Tokluk süresini uzatıyor
Çilek zengin lif içeriği sayesinde tokluk süresini uzatarak ağırlık kontrolüne yardımcı oluyor. Aynı zamanda çileğin glisemik indeksinin, yani kan şekerini yükseltme hızının düşük olması kan şekerinin düzenlenmesi için de önemli. Yapılan çalışmalar, düşük glisemik indeksli diyetlerin diyabet, ağırlık kontrolü ve obezite tedavisinde olumlu etkilerinin olduğunu gösteriyor. Diyet sürecinde çileğin düşük enerji ve yüksek su içeriğinden faydalanabilirsiniz. Çileği ara öğünlerinizde 2 tam ceviz içi ile beraber tüketerek tokluk sürenizi uzatabilirsiniz.
7- Cilt sağlığını koruyor
Çilek içeriğindeki C vitamini ve antioksidanlar sayesinde cilt sağlığını da destekliyor. Cildin daha pürüzsüz ve canlı görünmesine yardımcı oluyor. Yüksek C vitamini içermesi ve bu vitaminin anti-inflamatuar etkisiyle çilek akne ile ilişkili iltihaplanmanın azaltılmasında da rol oynayabiliyor.
8- Kabızlığı önleyebiliyor
Lif ve su içeriği yüksek olan çilek karpuz, kavun ile üzüm gibi su içeriği zengin meyvelerle beraber vücudun hidrasyonuna ve düzenli bağırsak hareketlerini sürdürmeye destek oluyor. Lif, bağırsak hareketlerini arttırarak ve dışkıya hacim kazandırarak kabızlığın önlenmesine yardımcı olabiliyor. Kabızlık problemi olan kişilerin her gün bir porsiyon taze çilek veya çilek marmeladı tüketerek bağırsak hareketliliğini arttırabileceği belirtiliyor.
Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde aroması ile sofraları süsleyen çileğin hasadı yapılmaya başlandı
1 kilo çilek kaç TL?
Birçok tarlada ise çilek daha toplanmadan satıldı.
Kilosu 50 TL’den satışa sunulan çilek bugün ilk kez pazara indi. Bir ok üretici ise daha hasadı yapmadan tarlasındaki çileğin satışını gerçekleştirdi. Karadeniz Ereğli ilçesine bağlı Kışla Mahallesi’nde yaşayan emekli İsmet ve Ayşe Koç çifti de bugün tarlalarına gelerek ilk çilek hasadını yaptı. Çilek üretiminden yıllardır çok ciddi gelirler elde ettiğini söyleyen İsmet Koç, talebe cevap veremediklerini söyledi. Son iki haftadır telefonlarının susmadığını anlatan Koç, üretimin yaygınlaşması için Ereğli’ye çilek meyvesine özel teşvik verilmesi gerektiğini söyledi.
"Talep çok olduğu için karşılayamıyoruz"
Gazetecilere açıklamalarda bulunan Koç, “Bu seneki 2022 sezonumuzu açtık, ilk meyvelerimizi topladık. Allah çalışanlara daha çok versin. Bu sene de Allah nasip ederse havalar da güzel gitti, anladığım kadarıyla çilek güzel olacak. Geçen sene aşağı yukarı 1 ton topladık bu sene 1,5 ton, bin 250 kilo civarında toplamayı düşünüyoruz. Ama biz çileğimizi çiçekte sattık. Biraz erken oldu ama talep çok. Talep çok olduğu için karşılayamıyoruz. Aslında 1 ton değil, 10 ton da olsa yine satılacak. Bunu yapması çok zor ama satması çok kolay. Bu Ereğli’nin altını. Gerçekten söylüyorum; Ereğli’nin altını. Bu sene kilosu 40 TL-50 TL. En fazla 25 TL’den aşağıya düşmez. Bu sene Bodrum’dan bir arkadaşım telefon etti. Ne kadar diye sorduğunda 500 kilo istedi. Arkadaşlar parayı hemen hesabıma attılar. Çilek daha çıkmadı, bundan 15 gün önce çileği çiçeğinde sattım. Telefonlarım hiç durmuyor 'İsmet abi ne olursun bize 5 kilo ayırır mısın? Ne olur bize 3 kilo ayırır mısın? Ne olur bize 10 kilo ayır ismet abi reçel yapmak için'. Ben bile bu sene reçel yapamayacağım" diye konuştu.
"Zonguldak Ereğli'deki çileğe teşvik verilmesi lazım"
Ortalama 1 ton çileğin 40 bin TL değeri olduğunu belirten üretici Koç, "Bu çileğin bir zorluğu yok ki. Çilekle sadece 1 ay uğraşıyorsunuz. Ereğli’deki tarlaların yüzde 80’i ekilmiyor. İnsanlara diyorum ki; ekin yani, bir karış toprağınız kalmasın. Patates, soğan, maydanoz ekin. Ekin diye söylüyoruz defalarca ama bunlara da teşvik verilmesi lazım. İlçe tarımın bu fideleri dağıtması lazım. İnsanların fideye ihtiyacı var, insanların fidesi yok. Fide olmadığı için insanlar dikmiyor. Fındığa teşvik veriliyor, fakat çileğe teşvik verilmiyor. Ben rica ediyorum valimden, kaymakamımdan, milletvekilimden, tarım bakanımdan. Zonguldak Ereğli’deki çileğe teşvik verilmesi lazım ki çilek çoğalsın yoksa bu çilek 5 sene sonra biter 5 sene sonra Ereğli’de çilek olmaz” dedi.
Eşi ile birlikte tarlada çalışan Ayşe Koç ise tüm kadınları çilek üretmeye davet etti. Çilek üretiminden çok güzel paralar kazandıklarını dile getiren Koç konuşmasında şu sözlere yer verdi:
“Bu benim çocukluğumdan bu yana gelen mesleğim. Eskiden Osmanlı Çileği yapardık ama şimdi bu çileğe döndük. Osmanlı Çileği’nin artık fidesini bile bulmak mümkün değil. Kadınlar daha çok depresyona giriyor. Evde durup depresyona gireceğime kendimi tarlaya atıyorum. Dikiyorum marulumu, soğanımı. Sizin anlayacağınız hiç pazara gitmeden kendi ihtiyacımı karşılıyorum. Bu işlerden çok para kazanıyorum. Para kazanamasam zaten insan bu işi yapmak içinden gelmez. Buraya geldim, bu çileği gördüm ya, cüzdanım yine dolacak dedim. Ben emekliyim, eşim emekli, hiçbir şeye ihtiyacımız yok. Daha önce tavuk ve yumurta işine girmiştim. Ondan da para kazandım. Arsası olup da evde oturan kadınlara çok kızıyorum. O kadar kızıyorum ki; onlar otururken ben sinirleniyorum. Diyorum ki; neden çalışmıyorsunuz? ‘Her şey pahalı’ diyorlar. Bakın ben bu çileği yapıyorum. En kaliteli markayı alıp giyiniyorum. Tatilime de gidiyorum ama çalışıyorum. İsmet Koç tavuğun patronu, ben de çileğin patronuyum.”
Çileğin Faydaları Nelerdir?
Yaz aylarının en sevilen meyveleri arasında yer alan çilek, mide, kalp ve karaciğer hastalıklarına iyi geliyor. Aynı zamanda çileğin diş ve diş eti hastalıklarının tedavisinde de çok etkili olduğu biliniyor. Çileğine en çok bilinen faydaları;
● Kalp sağlığını korumaya yardımcı olur. Günde bir kase çilek tüketmek, kötü kolesterolün düşürülmesine yardımcı olur. Pek çok meyve ve sebze kalp sağlığının korunmasında önemlidir. Ama çileğin içinde yüksek miktarda antioksidan bulunur.
● Çilek, kanseri önlemeye yardımcı olur. Meyvelerin oksidatif stres ve iltihaplanma ile savaşabilme özelliği bulunduğu için pek çok kanseri önlemeye yardımcı olur. Çileğin, ağız kanseri bulunan hayvanlarda ve insanlarda ise karaciğer kanseri hücrelerinde, tümör oluşumunu engellediği tespit edilmiştir.
● Çileğin içinde bulunan C vitamini sayesinde Alzheimer oluşumu riskini önemli ölçüde azaltır. Uzmanlara göre sağlıklı ve düzenli bir beslenme ile Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığınız önemli ölçüde düşer.
● Çilek, kalp ve damar hastalıklarını korumaya yardımcı olur. Çilek kalp ve damar hastalıklarından koruyarak vücudun toksinlerden arındırılmasını sağlar.
● Çilek, sivilce ve akne oluşumunu önemli ölçüde önler. Çileği hem yiyerek hem de yüzünüze sürerek faydalarından yararlanabilirsiniz.
● Gözaltı morluklarını gidermeye yardımcı olur.
● Diş taşlarını eritmeye ve diş etini güçlendirmeye yardımcı olur.
Çilek Hangi Hastalıklara ve Rahatsızlıklara İyi Gelir?
Çilek, içinde bulunan vitamin ve mineraller sayesinde pek çok rahatsızlığa iyi gelir. Bu rahatsızlıklardan bazıları ise;
● Çilek, çok iyi bir idrar söktürücü ve ishal önleyici bir özelliğe sahiptir. çileğin içinde bulunan su miktarı fazla olduğundan dolayı, kabızlık sorunu çekenlerin bol miktarda çilek tüketmesi önerilir.
Çilek, içinde bulunan antioksidanlar sayesinde eklem iltihabının oluşmasını önemli ölçüde önler. Yaşadığımız ortam da kalp sağlığını önemli ölçüde etkiler. Stres, hava kirliliği gibi etkenler diğer risk etkenleri kadar olmasa da kalp sağlığını olumsuz yönde etkiler. Eklem ağrılarını en aza indirmek için meyve ve sebze tüketimini arttırmanız gerekir.
● Çilek, romatizmal hastalıkların tedavisinde oldukça etkilidir.
● Çilek, metabolizmayı hızlandırır ve bağırsak kurtlarını hızlı bir şekilde dökmeye yardımcı olur. En sağlıklı meyveler arasında çilek yer alır.
● Mineral ve vitamin deposu olan çilek, içinde bulunan lifle kan şekerini dengelemeye yardımcı olur. Çileğin içinde doğal bir şeker bulunduğu için diyabete iyi gelir.
● Çilek, kemik sağlığını korumaya yardımcı olur.
● Çileğin içinde yüksek oranda lif bulunduğu için kabızlığa iyi gelir.
● Çileğin ateşi düşürücü etkisi de vardır.
● Mide ve bağırsak tembelliği oluşumunu önler.
Çileğin Zararları Nelerdir?
Çilek, aşırı tüketildiği zaman sağlık açısından risk oluşturabilir. Aşırı tüketilen pek çok besin gibi çilek de çok tüketildiği zaman vücuda zarar verebilir. Bunlar ise;
● Aşırı tüketim sonucunda ortaya çıkan şişkinlik, kusma, ciltte kızarma, alerji, ishal ve karın ağrısı gibi sorunlara neden olabilir.
● Çilek, midede yanma ve gaza neden olabilir.
● Aşırı dağ çileği tüketmek, zehirlenmeye yol açabilir.
● Vücut sıvıları içinde yer alan oksalat, vücutta gereğinden fazla bulunduğu zaman mesane ve böbrek rahatsızlıklarına da neden olabiliyor.
