Cilt lekesi neden olur, nasıl geçer? Cilt kanseri nedenleri, belirtileri, tedavisi
Kötü huylu bir çeşit cilt tümörü olan Melanom, birden, hiçbir uyarı vermeksizin normal deri üzerinde ortaya çıkabileceği gibi önceden var olan bir ben üzerinde de gelişebiliyor. Bu nedenle benlerin, dikkatle izlenmesi gerekmektedir.
Cilt lekesi, derideki herhangi bir iz için kullanılan terimdir. Birçok farklı cilt lekesi türü vardır. Çoğu cilt lekesi zararsızdır, ancak bazı insanlar kozmetik nedenlerle bu lekeleri tedavi etmek isteyebilirler. Bazı cilt lekeleri, cilt kanseri gibi derhal tıbbi tedavi gerektiren başka bir hastalığın habercisi de olabilir. Bu yazıda, farklı cilt lekesi türlerini ve mevcut tedavi seçeneklerini özetleyeceğiz.
Cilt lekesi neden olur?
Cilde doğal rengini veren melanosit hücrelerinin fazla üretimi ya da düzensizliğine bağlı olarak ciltte lekeler oluşur. Lekelerin birçoğu güneş ışınlarına uzun süre boyunca maruz kalma sonucu oluşsa da genetik faktörler, hormonal ilaçlar, hamilelik ve bazı kimyasal maddeler de melanosit hücre yapısını bozabilir.
Leke gibi zor bir problemin bir anda yok olmasını beklememek gerekiyor. Ancak cilt bakımına dikkat ederek bu lekelerden zamanla kurtulmak mümkün. Evde yapabileceğiniz basit maskeler düzenli kullanıldığı takdirde cilt lekelerini açmada etkili oluyor. İşte, lekelerinizi açacak harika bir maske tarifi:
Çilek ve Bal Maskesi
Malzemeler
3 veya 4 adet yıkanmış çilek
2 çay kaşığı bal
Yapılışı
Öncelikle küp küp kestiğiniz çilekleri mixer yardımı ile püre haline getirin. Daha sonra balı ekleyip iyice karıştırın. Hazırladıktan sonra maskeyi yüzünüze sürün ve 15 dakika bekleyin. Ilık suyla temizleyin ve temizledikten sonra nemlendirici kullanmayı ihmal etmeyin. Eğer lekeleriniz çoksa bu maskeyi 1 ay boyunca haftada 2 kez uygulamanız önerilir.
Cilt kanseri kanseri nedenleri, belirtileri, tedavisi
Cilt Kanseri (Melanoma) nedir?
Deriye rengini veren melanin adlı renk pigmentleri, melanosit denilen cilt hücreleri tarafından üretilir. Bu hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünüp çoğalması sonucunda meydana gelen cilt kanseri melanom veya melanoma olarak tanımlanır.
Hayatı en çok tehdit eden cilt kanseri olan melanomun kaynağı; melanosit adı verilen hücrelerdir. Melanositler, derimize rengini veren ve bronzlaşmamızı sağlayan melanin pigmentini üretirler. Melanom, melanositlerin anormalleşerek aşırı ve kontrolsüz çoğalmaları sonucu oluşuyor ve başka organlara yayılma potansiyeli taşıyor.
Cilt Kanserlerinden (Melanom) Korunma Yolları
Melanom genellikle deri yüzeyinde başladığı için erken dönemde saptanma şansı çok yüksek kanserlerden biridir. Erken tanı için de, kişinin kendi derisini belli aralıklarla düzenli olarak kontrol etmesi çok yararlıdır. Bunun için her ay çırılçıplak boy aynasında yeterince aydınlatılmış bir ortamda derisini tepeden tırnağa incelemesi, görülmesi güç bölgeler için bir el aynasından faydalanması gerekiyor.
Yüzden başlayarak, saçlı deri (başka birinin yardımı istenebilir), boyun, omuzlar, sırt, göğüs vb. aşağı doğru sistemli olarak incelemelidir. Kasıklar, kolların ve bacakların iç kısmı, ayak tabanı ve parmak aralarını unutmamakta yarar var. Uzun gibi görünen bu işlem aslında, 5 dakika bile sürmüyor.
Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden korunmak, cilt kanseri riskini azaltmada büyük önem taşıyor. Özellikle yaz aylarında 11-4 saatleri arasında direk güneşe maruz kalmamak, mutlaka koruyucu kıyafetler ve güneş koruyucular kullanmak, solaryum gibi suni ultraviyole ışınlarına uzun süre maruz kalmamak gerekiyor.
Cilt kanseri kanseri belirtileri
İncelemelere göre her 100 cilt kanseri hastasından 1’i yaşamını yitiriyor. Bedenin kendini koruması için son derece önemli bir görev üstlenen deri, vücudumuzu yaralanmalara karşı muhafaza eder, su kaybı seviyesinin artmasını önler ve D vitamini ihtiyacını karşılar. Tüm bunlara ek olarak bedenin ısı dengesini sağlayıp zararlı ışınlardan korunmasını da destekler. Cilt kanseri ise bedene yayılarak derinin önemli görevlerini yerine getirememesine sebep olur.
Melanom, birden, hiçbir uyarı vermeksizin normal deri üzerinde ortaya çıkabileceği gibi önceden var olan bir ben üzerinde de gelişebiliyor. Bu nedenle vücuttaki benlerin yerleşimini ve görünümünü iyi tanımak gerekir ki değişiklikler algılanabilsin. Melanom benleri, diğer atipik benlerle karıştırmak mümkün. Bazen melonom, normal bir ben zannedilebilir aslında o ben, başlangıcından beri melonom olabilir.
Diğer uyarıcı belirtiler; soyulma, sızıntı, kanama veya ben üzerindeki şişlik veya kabartı oluşması gibi ben yüzeyindeki değişikliklerdir. Ayrıca kaşıntı, hassasiyet ve ağrı gibi benle ilgili his değişiklikleri de bulunabilir. Ancak anormal görünen bir benin çıkarılması ya da yakın olarak izlenmesi gerekliliği konusunda ilgili hekim (sıklıkla dermatolog) öneride bulunmalıdır.
Benlerin takibinde farklılaşmanın kolay tespiti için ABCD kuralı adı verilen bir metot uygulanıyor. Buna göre aşağıdaki değişiklikler gözleniyorsa doktora başvurulması önerilir.
A (Asimetri)
Benin bir yarısı diğer yarısına benzemiyorsa (renk ve/veya şekil olarak)
B (Border/Sınır)
Benin sınırları düzensiz ise (girintili çıkıntılı ise)
C (Color/Renk)
Benin rengi homojen değilse (kahverengi, siyah, kırmızı, gri, beyaz gibi renklerin iki veya daha fazlası bir arada bulunuyorsa ya da alacalı bir görünüm varsa)
D (Diameter/Çap)
Ben çapı 6 mm’den büyük ise (kabaca silgili kurşun kalem çapından büyük bir ben ise).
Cilt Kanserleri (Melanom) Risk Faktörleri
Diğer cilt kanserlerinde olduğu gibi özellikle açık tenli kişilerde güneşe aşırı maruz kalma, melanom için de çok önemli bir risk faktörü. Aile fertlerinde melanom öyküsü bulunan kişiler, özellikle de çok sayıda (75-100 veya daha fazla) beni olanlar yine risk altındadırlar.
Melanom daha çok açık tenli ve kolay çillenen kişilerde görülürse de esmer tenli olmak melanoma karşı bir garanti oluşturmuyor. Esmer tenli kişilerde melanom daha çok ayak tabanı ve avuç içinde, tırnak altında veya çok nadiren ağız içinde gelişebiliyor.
Tanı Yöntemleri
Dermatoskopi, benleri 10-20 kat büyüterek gösteren özellikle pigmentli olan benlerin cilt kanserlerinden ayırımında çok önemli bir yardımcı tanı yöntemidir.
Bu yöntem, elle tutulan bir cihaz yardımıyla ya da bilgisayarlı sistemler aracılığıyla görüntü kaydı yapılarak gerçekleştiriliyor. Gerek çıplak gözle algılanan özellikler gerekse dermatoskopik muayene ile saptanan bulgular, cilt kanseri tanısını yönlendiriyor.
Cilt kanserinin kesin tanısı ise cerrahi olarak çıkarılan dokunun patolojik incelemesi ile konulabiliyor. Ancak halk arasında yaygın ama yanlış bir kanı var: Neşter değerse kanser olur! Bu inanış doğru değildir. İyi huylu ya da pigmentli lezyonun cerrahi olarak çıkarılması o bene ek bir risk getirmiyor. Ancak tanı yöntemlerinin kullanılması ile benlerin gereksiz olarak çıkarılması önlenebiliyor.
Tedavi Yöntemleri
Bir benin genellikle tamamının çıkarılarak incelendiği dokuda melanom olduğu patoloji raporu ile doğrulanıyorsa bu kez o bölgeye cerrahi işlem uygulanıyor. Ancak işlem uygulanırken, tedavi amacıyla etrafında belli oranda sağlam doku bırakılıyor.
Melanomda bilinen tek ve etkili tedavi; cerrahi tedavidir. Eğer melanom yeterince erken dönemde yakalanmamışsa önce lenf sisteminden başlayarak vücudun diğer organlarına yayılma riski (metastaz) bulunuyor. Bu nedenle yayılıp yayılmadığını anlamak için lenf bezi biyopsisi yapmak gerekiyor.
Benlerinizi izleyin!
Deri üzerindeki değişiklikleri, benlerdeki farklılaşmaları takip ederek vakit geçirmeden bir dermatoloğa başvurmak, cilt kanserinin en tehlikeli türü olan melanomun erken tanı şansını yüksek oranda artırıyor. (acıbadem)
