İslam’ı ve değerlerini yok etme amacındaki komünist Çin, yıktığı ya da eğlence mekanına çevirdiği camilerin yanı sıra bazılarının da İslami mimarisini yok ediyor. Pekin yönetimi, ülkedeki İslami mimari özelliklerini koruyan büyük Şadian Ulu Camii’nin de minareleri ve kubbelerini kaldırıp Müslümanların ibadethanelerindeki “Çinlileştirme” politikasını sürdürdü.
TAHSİN HAN
Doğu Türkistan’da Müslümanlara yönelik soykırım ve asimilasyona devam eden komünist Çin yönetimi, ülkedeki tüm İslami simgeleri bir bir ortadan kaldırıyor... Sincan Uygur Özerk Bölgesi başta olmak üzere ülkedeki tüm Müslümanları Nazivari kamplarda asimilasyona tabi tutan ve İslam’ı andıran her şeyi yasaklayan Çin yönetimi, yüzlerce tarihi camiyi ya yaktı ya eğlence mekanına çevirdi ya da Çin mimarisiyle imajını değiştirip turizme açtı.
İngiliz Guardian gazetesinin habereine göre Çin’de İslami tarz mimari özelliklerini koruyan son büyük camide de imaj değişikliğine gidildi. Şadian Ulu Camii’nin de minareleri ve kubbelerinin kaldırılmasıyla Müslümanların ibadethanelerindeki “Çinlileştirme” çabalarının sürdüğü bildiriliyor.
Ülkenin güneybatısındaki Yünnan eyaletindeki küçük kasabayla aynı adı taşıyan cami, geçen yıla kadar 21 bin metrekarelik alanda yeşil kubbeleri ve minareleriyle dikkat çekiyordu. Ancak Pekin yönetiminin “Çinlileştirme” politikaları, ülkenin en büyük camilerinden biri olan Şadian’ı da vurdu.
Guardian’a göre fotoğraflar, uydu görüntüleri ve görgü tanıklarının ifadeleri, İslami tarzı caminin Çin’deki pagodalara benzetildiğini ortaya koydu. Nisanda yeniden açılan caminin içindeki güvenlik kameraları dikkat çekiyor. Yine Yünnan eyaletinde yer alan meşhur Najiaying Camii de kısa zaman önce benzer bir yenileme sürecinden geçmişti.
Uzmanlar: Çinleştirme planı tamamlandı
Uzmanlar, Çin hükümetinin 2018’de açıkladığı “İslam’ın Çinlileştirmesi” planının Şadian Ulu Camii’nin restorasyonuyla tamamlandığını söylüyor. Plan kapsamında “yabancı mimari tarzlara” karşı “Çin’in özellikleriyle dolu mimarisinin” teşvik edileceği bildirilmişti. Guardian, Çin Komünist Partisi’nden sızan bir belgenin yerel yetkililere yapılan “daha çok yıkım, daha az yapım prensibine uyma” uyarısını gözler önüne serdiğini öne sürdü. ABD’deki Cornell Üniversitesi’nden Ruslan Yusupov, saha araştırması için iki yıl geçirdiği Şadian’daki durumu yorumlarken Najiaying Camii’ndeki değişikliği şöyle anlattı: “Bu iki sembol niteliğindeki caminin Çinlileştirilmesi, kampanyanın başarısına işaret ediyor. Köylerde Arap stilinde küçük camiler kalsa da yerel toplulukların Çinlileştirme çabalarına karşı çıkması zor.”
“Çin’de İslam” konusunda uzman tarihçi Hannah Theaker da “eyalet eyalet” ilerleyen Çinlileştirme kampanyasının Pekin’e en uzak eyaletlerden Yünnan’da son bulduğunu ileri sürdü.
