Faiz belasını "bilimin hakikati" diye savunan Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) faize karşı başlatılan mücadeleyi baltalıyor. “En büyük düşmanım faiz” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın düğmesine bastığı yeni ekonomi modelinde yüksek faize karşı adım atılmasını kabullenemeyen patronlar kulübü ısrarlı bir şekilde faiz artırımı istiyor.
Dünyanın kriz ve kaoslarla çalkalandığı mevcut süreçte Yeni Ekonomi Modeli ile birçok gelişmiş dünya ülkesinden ayrışarak yerli ve milli politika üreten Türkiye, en bariz ayrılmayı faiz hususunda yaşıyor. Koronavirüs salgını ve Rusya-Ukrayna savaşının yol açtığı tahribatın yüksek enflasyon olarak yansıdığı ekonomideki buhranı, faiz artırımları ile gidermeye kalkan ABD ve Avrupa ülkeleri problemleri çözemedikleri gibi daha da giriftleştirdi. Türkiye ise Merkez Bankası eliyle faizleri gerileten ender ülkeler arasında yer aldı. Bunun meyvesini yatırım, üretim, istihdam, büyüme ve lojistik üssü olma gibi müspet verilerle alan Türkiye, dünya ekonomileri arasındaki yükselişini, politika faizini tek haneli rakamlara düşürerek ivmelendirmek istiyor.
Erdoğan: En büyük düşmanım faiz
“En büyük düşmanım faiz” diyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın düğmesine bastığı Yeni Ekonomi Modeli’nde yüksek faize karşı açılan savaşı baltalayan patronlar kulübü TÜSİAD’ın önceki gün bir kez daha faiz artırımı istemesi ise tepki topluyor. TÜSİAD Başkanı Orhan Turan, “Bugün G20 ülkelerinin tamamında enflasyonla savaşın öne çıktığı faiz artırımlarına şahit oluyoruz. Enflasyon ile mücadelenin kısa vadede zorlu olacağını, fakat uzun vadeli sağlıklı büyümeye giden tek yol olduğunu kendimize tekrar hatırlatmalıyız” ifadelerini kullanırken, emsal verdiği Avrupa’nın tamamında faiz yangını yaşanıyor.
Gelişmiş ülkeler faiz sarmalında
Koronavirüs sürecine kadar hemen hemen bütün Avrupa ülkelerinde faiz oranları %0 yada %1 civarındaydı. Avrupa ekonomileri, parayı atıl durumda tutup paradan para kazanmayı değil, yatırım ve üretimi teşvik ederek faiz belasını sadece gelişmekte olan ülkelerin başına bela ediyordu. Arz-talep dengesinin sarsıldığı salgın ardından bir de Rusya ile Ukrayna’nın savaşa girmesiyle derinleşen ekonomik buhran, Batı’da politika değişikliğini gündeme getirdi ve hemen bütün AB ülkeleri faiz artırımına gitti. Ancak faiz artıran bütün ülkelerde enflasyon canavarı hortladı, fabrikalar durma noktasına geldi, market rafları boşaldı, yerli paralar bütün zamanların en dip seviyesini gördü.
BM: Yyüksek faiz kumar!
İşte Batı’dan gelen faiz karşıtı çıkışlar:
BM, dünya merkez bankalarına faiz artışlarını durdurma çağrısı yaparak, “Yüksek faiz, ihtiyatsız bir kumardır” açıklaması yaptı. BM raporunda, “Aşırı parasal sıkılaştırma bazı ülkeler için bir durgunluk ve ekonomik istikrarsızlık dönemi başlatabilir. Merkez bankalarının resesyon yaratmadan daha yüksek faiz oranlarına güvenerek fiyatları aşağı çekebileceklerine dair herhangi bir inanç, ihtiyatsız bir kumardır” denildi.
IMF dahi çark etti
Faizden para kazanan Uluslararası Para Fonu (IMF) “Artırılan faizlerin ekonomilerde ciddi durgunluğa yol açacağı” yönünde uyarıda bulundu. IMF Başkanı Kristalina Georgieva, hükümetlerin iktisadi politikalarının parasal sıkılaşmayla tutarlı olması halinde küresel resesyonun (durgunluk) önlenebileceğini ifade etti. Önümüzdeki sene resesyona girecek ülkelerin olabileceğini belirten Georgieva, ABD Merkez Bankası Fed’in sorumluluğunun çok yüksek olduğunu vurgulayarak politikalarında son derece “ihtiyatlı” olma çağrısını yaptı.
TÜSİAD’ın Türkiye’ye örnek gösterdiği İngiltere, faiz artırımları sonrası son 40 yılın en yüksek enflasyonunu yaşadı. İngiltere Merkez Bankası son olarak faizi 50 baz puan artırarak %1,75’ten yüzde 2,25’e çıkardı ve ülkede faiz 2008’den beri en yüksek seviyeyi gördü. Aynı zamanda İngiliz para birimi Sterlin, Dolar karşısında yüzde 2’nin üzerinde düşerek 1985’ten beri en düşük seviyeye geriledi. İngiltere Merkez Bankası, enflasyonu düşürmek için faiz oranlarını değiştirmekte tereddüt etmeyeceklerini açıklayarak politika değişikliği sinyali verdi.
İngiltere’nin yüksek tirajlı Guardian gazetesi, “Enflasyon acı verici ancak faiz oranlarını yükseltmek durumu daha da kötüleştirir” başlıklı görüş yazısıyla faizin ekonomiyi baltaladığını ilan etti. Isabella Weber ve Mark Paul imzalı yazıda, “Faiz artışları sadece bu temel fiyatları aşağı çekmek için uygun olmamakla kalmıyor, aynı zamanda milyonlarca insanı işsiz bırakan bir durgunluk riskini de beraberinde getiriyor” ifadelerine yer verildi.
Faiz; sorunu derinleştirir
Faizi “ekonomi biliminin gerçeği” olarak pazarlayan TÜSİAD’a bilimsel şamar ise Nobel ödüllü iktisatçı Joseph Stiglitz’den geldi. Columbia Üniversitesi Profesörü Stiglitz, arz yönlü enflasyonu hafifletmek için faizleri çok agresif artıran merkez bankalarının fiyat artışlarını tetiklediğini söyleyerek, “Faiz artışı sorunların temeline inmiyor, durumu kötüleştirme riski barındırıyor” dedi.
Yatırım firması Starwood Capital Group CEO’su Barry Sternlicht, ABD Merkez Bankası Fed’in faiz artırma politikasının değişmemesi durumunda ekonominin çökeceğini söyledi. Amerikalı milyarder Sternlicht, faiz artışlarının hisse senetleri ve tahvillere anında etki ettiğini ancak ekonomi üzerindeki beklenen etkisinin ertelendiğini belirtti. Düşen konut değerlerinin ekonomik gerilemenin işareti olduğunu vurgulayan Sternlicht, Fed’in enflasyona neyin sebep olduğunu yanlış anladığını, artan enerji fiyatları ile emtia fiyatlarının asıl etki olmadığını söyledi.
