Avrupa’nın enerjide ‘yeni ekseni’ Azerbaycan-Türkiye

ANKARA - Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) Enerji Uzmanı Cemil Ertem, Güney Gaz Koridoru ile Türkiye’nin enerji piyasası düzenlemelerinin, Avrupa pazarında yeni bir enerji oyununu ve aktörlerini ortaya çıkardığını belirterek, “Avrupa’da enerjide geleneksel Rusya-Almanya eksenine, yeni Azerbaycan-Türkiye ekseni ekleniyor” dedi.

Ertem, Güney Gaz Koridoru’na ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Şah Deniz (Azerbaycan) dışındaki enerji kaynaklarının devreye girmesinde siyasi gelişmeler ve bu gelişmeler karşısında ülkelerin alacağı pozisyonların belirleyici olacağını dile getiren Ertem, şöyle konuştu:

“Bir yanda hegemon ilişkilerden bağımsızlaşıp kendi zenginliklerini değerlendirmek isteyen ve giderek güçlenen Azerbaycan gibi ülkeler ve Kuzey Irak yönetimi gibi yeni oluşumlar, öte yanda yeni bir Avrupa’da kalkınma ve demokrasi yolu arayan Balkan coğrafyası, demokrasiyi ve barışı arayan Orta Doğu ve ötesi var. Bütün bu coğrafya, enerjide, beşeri sermayede, siyasi istikrarda merkez olacak Türkiye’ye bakıyor.”
Güney Gaz Koridoru’nun sadece bir enerji projesi olmadığını vurgulayan Ertem, bu projenin aynı zamanda siyasi entegrasyon projesi olduğunu söyledi. Ertem, “Güney Gaz Koridoru AB’nin yeni genişleme perspektifini anlatıyor. Türkiye’nin enerji piyasası düzenlemeleri ve Enerji Borsası, Güney Gaz Koridoru ile birlikte Avrupa pazarında yeni bir enerji oyununu ve aktörlerini ortaya çıkarıyor. Bu durumda Avrupa’da enerjide geleneksel Rusya-Almanya eksenine yeni Azerbaycan-Türkiye ekseni ekleniyor” dedi.

Rusya’nın Avrupa’da petrol fiyatları endeksli ve çoğu zaman ikili anlaşmalara dayanan bir fiyat rejimi uyguladığını anlatan Ertem, şöyle devam etti:

“Bu fiyat rejimi Rusya’nın siyasi etkisinin olduğu birçok ülkede gaz fiyatlarını yukarı çekiyor ve piyasa dışı bir fiyat rejimine yol açıyordu. 2007 genişlemesinden sonra bu durum Avrupa için bir problem olmaya başladı. Bu mesele sebebiyle fiyatlar piyasa talep ve arz rasyonalitesinden uzaklaşıyor. Rusya tekeli belirginleşiyor. Gaz fiyatları petrol fiyatı endeksli belirleniyor. Bu üç temel meselenin çözümü için Rusya’nın ikili anlaşmalar ve petrol fiyatlarına endeksli belirlediği fiyat tekeli kırılmalı, piyasaya yeni oyuncular ve yeni arz merkezleri girmeli, enerji güvenliği sağlanmalı, enerji borsaları yalnız kuzey ve merkez Avrupa’da değil, yeni oyuncuların girdiği her yerde işlevlendirilmeli, bu bağlamda enerjide alanlara göre fiyat farklılaşması ve fiyat derinliği sağlanmalı.”