Avrupa’da otomotiv fabrikaları, Asyalı rakiplerin güçlü rekabeti nedeniyle zorluklar yaşarken, Türkiye otomotiv sektöründe teşviklerle dikkat çekiyor. Türkiye, bu stratejik sektörü desteklemek amacıyla 14,5 milyar dolarlık teşvik paketini devreye soktu.
Otomotiv sektöründe Avrupa pazarına giren Çinli elektrikli araç üreticileri rekabet gücünü artırınca birçok şirket havlu atmaya başladı. Alman otomobil üreticisi Volkswagen, tasarruf ve maliyet azaltma önlemlerinin parçası olarak ilk defa Almanya'da fabrika kapatabileceği konusunda uyardı. Mercedes ve Stellantis, Avrupa'da kuracakları batarya fabrikası yatırımlarını durdurma kararı aldı. Volvo da 2030 yılına kadar tüm ürün gamını elektrikliye çevirme planlarını askıya aldı. Avrupa'da fabrikalar zora girerken Çinli üreticiler yeni yatırım fırsatları için dünya genelinde harekete geçti. Tam da bu dönemde, Türkiye'den kritik bir teşvik adımı geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 24 Temmuz'da duyurduğu Yüksek Teknoloji Yatırım Programı HIT-30'da elektrikli otomobil, batarya ve çip üretimine yönelik yapılacak yatırımlara toplam 14.5 milyar dolarlık teşvik verilmesi kararı alındı. SABAH'a konuşan uzmanlar, yeni teşvik mekanizmasının otomotiv üreticilerini Türkiye'ye çekeceğini belirtiyor.
150 BİN ARAÇ ÜRETENE DESTEK
HIT-30 programına göre, yıllık asgari 150 bin elektrikli araç üretimi kapasitesi sağlayacak, yüksek yerli katkı oranına sahip, Ar-Ge merkezi kurulumunu da içeren yeni yatırımlar desteklenecek. Belirli sayıda araç için gümrük vergisi muafiyeti ve/veya yüzde 15'e varan hibe desteği, yüzde 80'e kadar vergi teşviki, istihdam desteği, yatırım yeri tahsisi, finansman desteği sağlanacak. Batarya üretimlerine 4.5 milyar dolar destek verilecek. Ar-Ge yatırımlarını da içeren 80 GWh'lık üretim kapasitesi oluşturulacak. 2030'a kadar üretilecek MWh başına 6 bin dolara kadar hibe desteği sağlanacak. Hibe oranı yüzde 25, vergi teşviki yüzde 60'a kadar olabilecek. Çip yatırımları için de 5 milyar dolarlık destek bütçesi oluşturuldu.
87 YILLIK TARİHİNDE BİR İLK
Avrupalı otomobil üreticileri şu anda yeni teknolojilere önemli yatırımlar gerektiren elektrik dönüşümüne ayak uydurmakta zorlanıyor. Çok sayıda araç sahibi elektrikli araçların ekonomik olmadığını düşündüğü için elektrikli araçlara olan talep de güçlü değil. Ayrıca Avrupalı üreticiler, Asyalı rakiplerinin artan baskısıyla da karşı karşıya. Almanya'da Volkswagen 87 yıllık tarihinde ilk kez fabrikalarını kapatmayı değerlendiriyor. Şirketin Almanya'daki istihdamı yaklaşık 300 bin kişiyi buluyor. Volkswagen Group, 2026'ya kadar 10 milyar euroluk tasarruf ve maliyet azaltma önlemlerinin parçası olarak personel giderlerini 2026'ya kadar 5'te 1 düşürmeyi planlıyor. Mercedes ve Stellantis, Avrupa'da kuracakları batarya fabrikası yatırımlarını durdurma kararı aldı. Volvo da 2030 yılına kadar tüm ürün gamını elektrikliye çevirme planlarını askıya aldı. Avrupalı otomobil üreticilerinin elektrikli araçlara geçme planlarını yavaşlatması batarya üreticilerini de zora soktu. Northvolt, İsveç'in kuzeyinde yer alan, zor durumdaki ilk gigafactory'sine tekrar odaklanarak ayakta kalmayı hedefliyor. Öte yandan şirket çok sayıda kişiyi işten çıkaracak.
ÇİNLİ DEVLER YATIRIMA BAŞLIYOR
Türkiye'de yeni teşvik mekanizmaları yatırımları da Türkiye'ye yöneltmiş durumda… Çinli otomobil üreticisi BYD ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı arasında 1 milyar dolarlık yatırım anlaşması geçtiğimiz günlerde imzalanmıştı. Bu kapsamda kurulacak fabrika, yıllık 150 bin araç üretim kapasitesine sahip olacak. BYD'nin ardından Chery, Skywell ve MG gibi diğer Çinli otomotiv devlerinin de Türkiye'de yatırım için görüşmelere başladığı belirtilmişti.
