Onlar, yaşadıkları döneme maddi manevi anlamda damga vurarak iz bırakıp gittiler. Bugün, Kadı Ömer Hulûsî Efendi'yi hayırla yâd ediyoruz.
Gümüşhaneli olup Gerdankıran lakabıyla anılır. Talebelerinden Ya’kūb Âsım b. Mahmud Kastamonî’ye verdiği İcâzetnâme’de (İÜ Ktp., AY, nr. 1417) babasının adının Mehmed olduğu, kendisinin de Ahmed b. İbrâhim Kütahyavî’den icâzet aldığı kaydedilmektedir.
Ömer Hulûsî Efendi 1846 yılı sonlarında Bahriye müftülüğüne, 1854’te Yenişehir Fener kadılığına tayin edildi. Kasım 1856’da Edirne mollası oldu. Bir yıl sonra Mekke-i Mükerreme pâyesi, 1863’te İstanbul pâyesi aldı. Bu arada çeşitli medreselerde ders verdi ve dârülhadis müderrisliğine kadar yükseldi.
Bazı müellifler tarafından İstanbul kadısı olduğuna dair verilen bilgi yanlış olup İstanbul’da fiilen kadılık yapmamıştır (Lutfî, X, 115). Daha sonra Anadolu ve Rumeli kazaskerliği pâyelerini alan Ömer Hulûsi Efendi, Meclis-i Tedkīkāt-ı Şer’iyye âzalığına tayin edildi; Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye’nin hazırlanışında komisyon çalışmalarına katılarak çeşitli görevlerde bulundu.
Ahmed Cevdet Paşa’nın Adliye nâzırlığı ve Mecelle Cemiyeti reisliğinden uzaklaştırılmasından sonra (Nisan 1870) faaliyetlerini Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye Dairesi’nde yürüten Mecelle Cemiyeti, Bâb-ı Fetvâ’ya nakledilerek reisliğine o sırada Meclis-i Tedkīkāt-ı Şer‘iyye âzası olan Ömer Hulûsi Efendi getirildi; bir yıl kadar süren bu görevi sırasında Mecelle’nin 5-8. kitaplarının hazırlanmasında bulundu.
25 Ağustos 1871’de Ahmed Cevdet Paşa tekrar Mecelle Cemiyeti reisliğine getirilince bir yıl daha Mecelle çalışmalarına katıldı ve ardından Mecelle Cemiyeti’nden ayrıldı. Mecelle Cemiyeti’nden ayrıldıktan sonra bir müddet dersiâmlık yapan Ömer Hulûsi Efendi 7 Eylül 1875’te vefat etti, mezarı Kâşgarî Türbesi civarındadır.
