22 Ağustos 1923: Lozan Anlaşmasının 2. Meclis Tarafından Kabul Edilmesi

22 Ağustos 1923: Lozan Anlaşmasının 2. Meclis Tarafından Kabul Edilmesi 

II. TBMM ilk iş olarak 22 Ağustos 1923 Salı günü, Lozan Anlaşması’nın ivedilikle görüşülmesini kabul etmiştir. Misak- ı Milli sınırları içinde bulunan bazı topraklardan Lozan'da feragat edilmiştir. Halbuki I. Cihan Harbi bitiminde Musul, Halep ve Batum dahil Türklerin ağırlıkta yaşadığı bütün bölgeler elimizde idi. 

Ne var ki; Lozan’da Batı dünyasının da onayladığı bir haritaya hararetle sahip çıkan Türkiye, Misak-ı Milli hudutları dışındaki Türk topluluklarını da nüfuz alanı içinde görmediğini tescillemiş oluyordu. 

Lozan’a gelen murahhas heyetlerinin reisi, aza ve mütehassıslarının ekserisi Yakın Şarkta senelerce tecrübe görmüş, müstemlekeci ve emperyalist ruhunu yaşatmış şahsiyetlerdi. Bize gelince, murahhas heyetimizin ne reisi ve ne de azaları hâriciyede bulunmuş, Avrupa diplomatlarını tanımış zevat değildi. Malî, iktisadî ve siyasî mütehassıs telâkki ettiğimiz memurlarımızın mühim bir kısmı da Osmanlı hükümeti ve kapitülâsyonların tesiri altında yetişmiş kimselerdi. 

Dönemin Meclis Başkanı Ali Fuat Cebesoy Lozan Görüşmelerine gönderilen heyet konusunda yaşanan olayları şöyle anlatır: Türkiye Büyük Millet Meclisinin ekseriyeti, sulh konferansına gidecek heyetimizde baş murahhas olarak İcra Vekilleri Heyeti Reisi Hüseyin Rauf Bey’i görmek istiyordu. Rauf Bey Avrupa’da da tanınmış, tecrübeli, malûmatlı, lisana âşinâ ve kıymetli bir devlet ve siyaset adamımızdı. Heyet azası olarak da Hariciye Vekili Yusuf Kemal Bey’le Sıhhiye Vekili Rıza Nur Bey düşünülüyordu. (Cebesoy,2007:157) 

Lozan’da hükümet adına başmurahhas olan İsmet Paşa’nın hükümeti baypas ederek Mustafa Kemal ile doğrudan münasebetler kurması, Başbakan ve  Meclis  başta olmak üzere bir çok kişi ve kurumun tepkisini çekmiştir. 

Lozan’daki Türk murahhas heyeti konusunda bilgi veren kaynaklardan biri   ABD’nin ilk Türkiye Büyükelçisi John Grew’dir. 

Grew, Lozan’da ABD’li petrol şirketlerinin menfaat takipçiliğini yapmakta bunun için de Türk tarafının önemli katkılarını beklemektedir. Kendi deyimiyle “ ‘Tavuk kümesine dadanan bir tilki gibi’ tam yedi kez İsmet Paşa’yı ziyaret eden ve kendi taleblerini İsmet Paşa’ya dikte eden Grew, mücadelesinde zafer kazanır. İsmet Paşa neredeyse 10 yıl yaşlanmıştır ama John Grew’in istediği madde de kabul edilmiştir.” (Grew,200:13-29-63)

Lozan’daki başmurahhas konumunda bulunan İsmet Paşa’nın gösterdiği performans ve münasebetler bugün hâlâ tartışılmaktadır. İsmet Paşa’nın en küçük şeylere yaptığı itirazlar dahi konferans idarecileri tarafından reddedilmiş, her itirazdan sonra Lord Curzon aldırış etmeksizin öteki maddeye geçmiştir. 

Lozan Anlaşması 1. Meclis’te uzun süre tartışılmış, anlaşmanın imzalanmasının ülkenin aleyhine olacağını müdafaa eden mebusların muhalefeti bariz bir şekilde yükselince, 1. TBMM’nin yasama faaliyetine son verilmiş, Mustafa Kemal tarafından 2. Meclis için seçimler yaptırılmıştır. 1. Meclis’te Lozan’a muhalefet eden milletvekilleri tabiî olarak kendilerini tekrar Meclis’de bulamamışlar, yeni meclisin disiplinli sükuneti içerisinde Lozan Anlaşması yürürlüğe girmiştir.

22 Ağustos  2019: Hacire Ana’nın Oturma Eylemi Başlatması 

Diyarbakır'da iki gündür haber alamadığı 21 yaşındaki oğlunun HDP'lilerce dağa kaçırıldığını iddia eden 70 yaşındaki Hacire Akar, camını kırdığı partinin Diyarbakır İl Başkanlığı önünde oturma eylemi başlattı. Hacire annenin başlattığı hareket her geçen gün büyüdü. Annelerin sayısı 50’yi geçerken 4 aile evlatlarına kavuştu.