1 Eylül 1925: Atatürk’ün Kastamonu Dönüşünde Ankara'da Şapkalarla Karşılanması

1 Eylül 1925: Atatürk’ün Kastamonu Dönüşünde Ankara'da Şapkalarla Karşılanması 

Mustafa Kemal Atatürk, Erzurum Kongresi bittiği gün, Mazhar Müfit’in hatıra defterine şunları yazıyordu: Zaferden sonra hükümet şekli Cumhuriyet olacaktır. Padişah ve Hanedan hakkında zamanı gelince icab eden muamele yapılacaktır. Kadınların örtünmesi kalkacaktır. Fes kalkacaktır. Medeni milletler gibi şapka giyilecektir.” (Dilipak,1989:47) 

Mete Tunçay, kurulan yeni Cumhuriyetin baskın yönünün ‘militer bir demokrasi olduğuna’ dikkat çeker. Atatürk, askerin kendisine karşı bir politikaya bulaşmamasını istiyor. Yoksa askerin, siyasetin içinde olmasına bir itirazı yok. Üstelik Atatürk’ün kendisi de üniformasını çıkarmadı ki. 1925’te Kastamonu’da şapka nutkunu söylüyor ya... Atatürk oraya mareşal üniformasıyla, ayağında çizmeler, yanında köpeği ve elinde kamçısıyla gidiyor. Kastamonu’da bir ara sivil giyiniyor ve şapka nutkunu söylüyor. Sonra tekrar mareşal üniformasını giyip dönüyor. Kurulan cumhuriyet, demokratik bir cumhuriyet değil. (Tunçay,2010) 

Bazı kesimler devrimlerin bilhassa kılık kıyafetle ilgili olanına fazlasıyla rağbet göstermişlerdi. “Bir şapka bulmak için Ankara’nın altını üstüne getirenler dahi mevcuttu.” (Karaveli,1999:138) 

O kadar ki şapka stokları Ankara’da bir anda tükenivermişti. Bu arada bazı tüccarların en kötü şapkalarını satmalarından dolayı tam bir curcuna sokaklarda yaşanmaya başlamıştı. “Kasım ayında en saygın başlarda dahi, deniz mevsimi için yapılmış beyaz bez şapkalar görülmekteydi.” (Gentizon,1983:105) 

Anadolu’dan Ankara’ya gelen heyetlerin hali ise tam bir komedi arz ediyordu. “Gelen heyetler önce kiralık frak ve silindir şapka avına çıkıyorlar, daha ziyade Yahudi vatandaşlardan frak ve şapka tedarik edip kullanıyorlardı.” (Ayaşlı,1990:43) 

Beş yıl içinde ne çok şeyin değiştiği Trabzon’da 1.Dünya Savaşı sırasında Belediye Başkanı olarak görev yapan işgalci Rus General Yakov Kefeli’nin hatıralarından anlaşılır: O zamanlar Rumlar, giyimleri özellikle başlıklarıyla Türklerden ayırt edilirdi. Tüm Türkler kırmızı fes giydikleri halde Türk olamayanlar şapka veya kasket takarlardı. (Kefeli,2013:83))

1 Eylül 1922: Dünya Barış Günü

1 Eylül Dünya Barış Günü 1981 yılında 21 Eylül Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Barış Günü ilan edilmeden önce kutlanıyordu.



Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı üyesi ülkeler, barış içinde bir dünya hatırlatması amacıyla Almanya’nın 1939 yılında Polonya’yı işgal ederek İkinci Dünya Savaşı'nı başlattığı tarih 1 Eylül’ü ''Dünya Barış Günü'' ilan etti.

Milyonlarca insanın ölümünü ve yurdunu terk etmesine neden olan savaşın arkasından bıraktığı yıkımı hatırlamak ve çatışmayı önleyerek barışı sağlamak amacıyla her yıl 1 Eylül Dünya Barış Günü olarak kutlanır.