Son günlerde barut fıçısına dönen Akdeniz ve Kızıldeniz koridorunda yaşanan kriz küresel petrol ve gaz ticaretinin yönünü değiştirdi. Süveyş Kanalı üzerinden gerçekleşen 7 milyar dolarlık petrol ve gaz sevkiyatı, güvenlik kaygıları nedeniyle alternatif rotalara kaymaya başladı

Türkiye gazetesinden Yılmaz Bilgen'in haberine göre, enerji ve ticaret akışının kısmî de olsa yön değiştirdiği koridorda yaşananlar Kıbrıs, Akdeniz ve Basra-Anadolu Ticaret-Enerji Nakil Kara Koridoru ile birlikte Türkiye’ye farklı bir nitelik kazandırıyor.

Küresel savaşı tetikleyebilecek gelişmeleri “rezerv savaşı” olarak yorumlayan uzmanlar, gerilimin Türkiye’ye coğrafi ve stratejik açıdan çok daha özel bir misyon kazandırdığı görüşünde.

Ukrayna-Rusya Savaşı’nın Karadeniz’in ticaret ve enerji rotasını saf dışı ettiğini söyleyen Enerji Uzmanı Kenan Aslanlı “Şu an bu tıkanıklık, bir anlamda adı konmamış Novorossiyk-Samsun alternatif yoluyla aşıldı. Kızıldeniz ve Akdeniz özelinde artan tehdit ve Süveyş-Babü’l-Mendep Boğazlarını tehdit eden gelişmeler sebebiyle geriye sadece iki alternatif rota kalıyor.

Bunların merkezinde Türkiye’nin olduğu Basra-Avrupa Kalkınma Yolu ile hâlihazırda açık durumda olan ve Türkiye’nin en önemli bileşen özelliğini taşıdığı Trans-Hazar (Doğu-Batı-Orta Koridoru). Avrupa yaklaşan tehlikeyi gördü ve alternatif yollar için düğmeye bastı. Hem Orta Koridor hem de Kalkınma Yolu için 300 milyar doları bulan büyük çaplı fon sağlayacakları öngörülüyor. Çin de aynı kuşak için yatırımı artıracak. Şu anki risk tablosu, Türkiye için risk ve aynı zamanda ciddi fırsatlar sunuyor” dedi.

Çin-Hindistan-Avrupa-Orta Doğu enerji ve ticaret koridorunda yaşanan kriz ve muhtemel savaş senaryoları, en fazla Avrupa için felaket niteliği taşıyor.

Enerji politikaları uzmanı Necdet Pamir de Ortadoğu’ya yığılan silah ve yükselen tansiyoun her an küresel bir savaşı tetikleyebileceğini söyledi. Savaşın çok basit bir kıvılcıma bağlı hâle geldiği uyarısında bulunan Pamir “Silahlar patladığında petrol ve gaz fiyatları fırlar. Dünya dengeleri böyle bir durumda alt üst olur. Kırılgan bir dönemden geçen Türkiye’de elbette bu durumdan etkilenir” diye konuştu.

Muhtemel karmaşada Türkiye’nin Rusya, Azerbaycan, Türkmen, İran ve hatta Akdeniz gazı opsiyonları olduğunu; ancak Batı dünyası için durumun çok daha vahim sonuçlara yol açacağını kaydeden Pamir, “Bu belirsizliği aşmak amacıyla farklı yollara başvurmaları kaçınılmaz. Biz bu vasatta Kıbrıs, İran, Irak, Libya ile ilişkilerin düzelmesi durumunda Suriye ve hatta İsrail’le enerji akışı sağlayabiliriz. Gelişmelere paralel olarak Kıbrıs da stratejik bir lokasyon hâline geliyor” ifadelerini kullandı.

Enerji uzmanı Arif Aktürk, Husiler’in Kızıldeniz saldırılarının, Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomi Koridoru’nu (IMEC) zorunlu alternatif hâle getirdiğini söyleyerek şunları anlattı: Hindistan ve ABD, Suudi Arabistan, BAE, Fransa, Almanya, İtalya ve AB’nin olduğu koridor, artık neredeyse zorunlu güzergâh oluyor. Ayak seslerini duyduğumuz küresel savaşı, Hürmüz Boğazı tetikler. Babü’l-Mendep ile Malaka Boğazlarına da dikkat. Asya’dan Orta Doğu’ya uzanan rota, bir ateş hattı.

Dünya enerji üretiminin 5’e yakını Hürmüz, Babü’l-Mendep ve Malaka Boğazlarından geçerek pazara ulaşıyor. Pamir “Dünyada 98 milyon varil petrol çıkıyor. Bunun üçte birinden fazlası Orta Doğu ve Asya’dan. Bu üretim Süveyş Kanalı’ndan Kızıldeniz ve Doğu Akdeniz’e çıkar. Muhtemel çatışma, rezerv savaşı olur” şeklinde konuştu.

İsrail, Süveyş’i saf dışı edecek, Ben Gurion Kanalı hesaplarını yapıyor. Gazze’yi işgal amaçlı saldırılarını sürdüren Netanyahu hükûmeti, baraj maliyetini de Körfez’le kurulacak konsorsiyuma yıkmak istiyor. Ben Gurion’a NEON Projesi’ne benzer bir boyut katmaya çalışan rejim, bu yolla İslam ülkelerini baypas edip küresel ticaret merkezi olmayı hedefliyor.

Kıbrıslı enerji uzmanı Salih Saner, Babü’l-Mendep’in savaş potansiyeli açısından en yumuşak karın olduğuna dikkat çekerek Mavi Vatan doktrininin bu süreçte çok daha büyük önem kazandığını söyledi. İsrail-Rum planının da bu doktrinle saf dışı edilebileceğini kaydeden Saner “Akdeniz sadece hidrokarbon değil okyanus enerjisi, hidrokarbon ve jeo-stratejik sayısız artılar sağlıyor. Her an tıkanma tehlikesi yaşayan geleneksel kanallar, Akdeniz ve Kıbrıs’ı çok daha kritik üsse dönüştürecek. Küresel aktörler Akdeniz, Cibuti, Somali ve Eritre’ye yığıldı. Yemen zaten karmakarışık durumda. Somali bölündü. Biz Basra-Avrupa Kalkınma Yolu ile birlikte dikkatlerimizi Kıbrıs’a yoğunlaştırmak zorundayız” uyarısı yaptı.

Türkiye ve Irak, Kalkınma Yolu ile ilgili nihai mutabakatı tamamladı. Ümit Burnu’ndan 45 gün, Kızıldeniz’den 35 günde yapılan nakliyeler 25 güne düşecek. Yalnızca demir yolundan senede 7,5 milyon ton yük taşınacak. Fav Limanı’nın ?’i, demir yolunun U’i ve otobanın da 5’i bitti.

Zonguldak açıklarındaki Sakarya Gaz Sahası’nda günlük 2,7 milyon metreküp üretimin sağlandığı gaz tespit edilen kuyularda sondaj yapılıyor. Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener “Bu bakir bölgede büyük bir balık yakaladık” dedi. MÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Altuğ Karataş da Ordu çevresi ile Gürcistan’ın Batum açıklarında uydu görüntülerinden petrol sızıntıları belirlendiğini, Rize Çayeli açıklarında alınan numunelerde petrol sızıntılarının gözlendiğini bildirdi.