İmparatorların uzun yaşam sırrı Shiitake mantarı nedir? Şitaki mantarı, Shii ağacından toplanan lezzetli bir mantar türü. Kelime anlamı "Lezzetli, hoş kokulu mantar" dır. Uzakdoğu mutfağının önemli bir öğesidir. Shiitake mantarı, polyporaceae ailesine ait bir bitkidir. Lezzetiyle en beğenilen mantar çeşitleri arasında yer alan bu mantar, Asya kıtasının tropikal iklime sahip bölgelerinde yetişir. Kara orman mantarı olarak da bilinir. 3000 yıllık köklü bir geçmişe sahiptir. Güneydoğu Asya'nın nemli ve sıcak iklimlerinde yetişen bu mantar, kavak, dut, gürgen, kayın, meşe ve kestane gibi yaprak döken ağaçların diplerinde gruplar halinde yetişir. Şapkasında çiçeğe benzeyen noktalar ve çatlaklar mevcuttur. Mantarın sapı ince ve kısa yapılıdır. Pişirildiğinde meşe ağacının kendine has aroması hissedilebilir. Türkiye'de çok az yetiştirildiği için, yurt dışından ithal edilir. Üretim sonrası yalnızca açılan deliklerde yetişen mantarlar tüketilir. Diğerleri zehirli olabilir.

Shiitake Mantarı Faydaları Nelerdir? Shiitake mantarı faydaları arasında en çok bilineni bağışıklık sistemini destekleyici etkisidir. Tümörlü hücrelerin yok edilmesini sağlayan hücrelerin oluşumuna yardımcı olan mantar, kanser hücresi oluşumunu önler. Ayrıca kemoterapinin olumsuz etkilerine karşı vücudu korur. İçeriğinde yer alan antioksidan maddeler yardımıyla bağışıklık sistemini güçlendirir ve nezle, grip gibi soğuk algınlığı hastalıklarına karşı vücudu korur. Kan basıncını düzenleyerek tansiyonun dengelenmesine yardımcı olur ve kolesterolü düşürücü etkiye sahiptir. Kan şekerini düzenleyici etkiye sahiptir ve diyabet hastalığına karşı vücudu korur. Aynı zamanda kan sulandırıcı etkisi de vardır. Viral kaynaklı olan AIDS gibi hastalıkların tedavisini destekleyici rol oynar. İçeriğindeki lentinan maddesi vücutta antiviral etki yaratır. Lentinan vücutta mikroplarla savaşmada etkin rol oynayan interferon üretimini artırır. Lentinan maddesine ek olarak içerdiği KS-2 maddesi sayesinde kanser hücresi oluşumunu engellemeye yardımcı olur ve oluşmuş olan kanser hücrelerinin çoğalmamasında etkin rol oynar. AHCC denilen özel bir bileşene sahip olan Shiitake mantarı toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar ve serbest radikallerin vücut içinde oluşturabileceği hasarı önler. Yüksek oranda vitamin, mineral ve yararlı özel bileşen içeren mantar çeşidi metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını artırır. İştahı baskılar ve kilo vermeye yardımcı olur. Obezite riskini önemli oranda düşürür. D vitamini açısından zengin olan shiitake mantarı kemikleri güçlendirir. Yüksek lif içeriğinden dolayı sindirim sisteminin daha hızlı çalışmasına yardımcı olarak kabızlığı önler. Yüksek protein içeren mantar midede geç sindirilir ve uzun süre tokluk hissi yaratarak hem insülin direncini ortadan kaldırır hem de sağlıklı kilo vermeye yardımcı olur.

Shiitake Mantarı Nasıl Tüketilir? Shiitake mantarının en yaygın kullanımı, mantar sote yapmaktır. Lezzetini artırabilmek için, en az 7 dakika pişirilmesi önerilir. Soğan ile kavrulup diğer baharatlarla zenginleştirildiğinde, makarna sosu olarak kullanılabilir. Izgara, tava ve fırında pişirilmesi mümkündür. Bu mantara en çok yakışan şey ise, biberiye ve sarımsaktır. Mevsim sebzeleriyle karıştırılarak zeytinyağlı yemeklere ilave edilebilir. Fırında pişirilecekse, üzerine zeytinyağı, limon eklenmelidir. Pişirme işleminin sonlarına doğru üzerine eriyen peynir eklenerek lezzeti artırılır. Shiitake Mantarının Zararı Var Mı? Kronik hastalığa ve alerjik bünyeye sahip olanlar, hamileler ve emziren kadınlar, bu mantarı tüketmeden önce doktora danışmalıdır. İlaç kullananlar, özellikle kan pıhtılaştırıcı ilaç kullanan kişiler, sağlık kontrolünden geçtikten sonra tüketebilir. Böbrek ve karaciğer hastalarının shiitake mantarı tüketimi, doktor tarafından sınırlandırılabilir.

Shiitake Mantarının Besin Değerleri- Buzdolabında 2 hafta boyunca tazeliğini koruyan bu mantarın 100 gramı; 33 kalori 7 gram karbonhidrat 9 mg sodyum 304 mg potasyum 0,5 gr yağ ve selenyum içerir. Bunların dışında D vitamini, tiamin, niasin, B6 vitamini ve riboflavin içerdiği de bilinir.

Dünyada en çok yetiştiriciliği yapılan 2. mantar türü olan Shitake mantarı, Shiitake mantarı, çapı 10 santimetreden yüksek olan kayın, gürgen ya da meşe kütüğüne delikler açılarak dübel yardımı ile çakılır. Shiitake mantarı, üretim sonrasında sadece açılan deliklerde yetişen mantarlar tüketilebilir. Shiitake Mantarı Nasıl Yetiştirilir? 1- Kütük Bulun Yeni kesilmiş ağaç dallarını ya da kütükleri bu iş için kullanabilirsiniz. Özellikle kırmızı ve beyaz meşe ve akçaağaç bu iş için idealdir. Bu kütükleri Ekim ve Nisan arasında temin etmek en iyi seçenektir, zira bu dönemlerde ağaçların nem değeri çok uygundur. Kütüklerin çapı 7 ila 20 santimetre arasında olmalıdır. Ayrıca orman il müdürlüğü gibi yerlerden de uygun kütükleri bulabilirsiniz. Son olarak kütükleri 1 ila 1.5 metrelik parçalara ayırın. Artık bir kütükten 5-9 yıl arası faydalanarak mantar yetiştirebilirsiniz.

2- Döllendirme Yöntemini Belirleyin Shiitake mantarı yetiştirmek için döllendirme amaçlı bir sefere mahsus yumurta, küf mantarı dokusu yatırımı yapmalısınız. Yumurtalar dübel, talaş ve tahıl karışımı gibi farklı biçimlerde bulunur; ancak yeni başlayanlar için dübel daha kolaydır. Kütükleri kesimden sonra 2 hafta içinde aşılamak gerekir. Bunun amacı da mantarın enfeksiyon kapmasını önlemektir. Bu nedenle kesim için mevsim koşullarını dikkate almalı, buna göre plan yapmalısınız. 3- Kütüğe Delik Açın Yaşadığınız yerde gece sıcaklığının sıfırın altına düşmediği zamanlarda odunlara delik açın. Döllenme için kullanılacak dübelin paketinde açılması gereken deliğin boyutu ile ilgili açıklama bulunacaktır. Delme, dölleme (aşılama) ve mühürleme işini bir günde yapmak daha uygun olacaktır. Kütüklere baklava deseni şeklinde aralarında 10-15 cm boşluklar bulunan delikler açın. Kütüğe sığacak kadar baklava deseni yapabilirsiniz. Delikleri dübellerle doldurun ve balmumu ile mühürleyerek kapatın. Parafin mumundan kaçının, zira içinde toksik kimyasallar bulunur.

Shiitake Mantarı Nasıl Pişirilir? Shiitake mantarından maksimum lezzeti ve faydayı alabilmek için en az 7 dakika pişirilmesi gereklidir. Genel olarak soğan ile kavrularak tüketime sunulan mantarı baharatlarla kavrularak makarna soslarında da kullanabilirsiniz. Diğer mantar çeşitlerinde olduğu gibi ızgarası, fırınlanması, tavada kızartılması yapılabilen shiitake mantarına en çok yakışan baharat biberiyedir ve sarımsakla tatlandırıldığında muhteşem bir lezzete sahip olur. Fırında shiitake mantarı pişirilirken üzerine zeytinyağı ve limon eklenmesi mantarın lezzetini arttıran ufak bir detaydır. Dilerseniz, eriyebilen peynir çeşitleriyle fırınlayabilirsiniz. Farklı mevsim sebzeleriyle karıştırarak zeytinyağlı hafif bir yemek hazırlayabilirsiniz. Çok fazla pişirildiğinde içeriğinde yer alan vitamin ve mineraller kaybolur ve ayrıca lezzeti de azalabilir.