Ömer Karahasan şunları söyledi; Ben Ömer Karahasan. Kimyagerim. İş adamıyım. Ticetle uğraşıyorum. Giresun, Trabzon, Ordu, Samsun, Ankara, İstanbul gibi bölgelerde ilaçlama yapıyorum. Şirketimin mesul müdürüyüm. İlaçlama konusunda ciddi bir eğitim aldım. Daha öncesinde Dicle Üniversitesinde Kimya Bölümünü okudum. Daha sonra Sağlık Bakanlığı Biyosel Ürün Uygulama ile ilgili Mesul Müdürlük eğitimi aldım. Bu eğitimle beraber kendi iş alanım olan, kendi uzmanlık alanım olan ilaçlama işine başladım. Dolayısıyla ticaretle uğraşıyorum. Son zamanlarda bölgemizde iklimlerin değişiminden dolayı ciddi bir haşere yoğunluğu var.

2012’den beri ilaçlama işiyle uğraşıyorum. Daha önce de başka bir kişinin yanında ilaçlama işinde çalıştım. Takriben on beş yıldır ilaçlama işiyle ilgileniyorum. Türkiye’de bir bizim yaptığımız halk sağlığı alanında ilaçlama var. Halk sağlığı alanlarındaki ilaçlama kapalı alanlardaki ilaçlamalar…İkincisi Zirai İlaçlamalar var. Yani tarım alanlarındaki yapılan ilaçlamalar.

İlaçlamanın en yoğun olduğu dönem yaz dönemleri…Tabi böceğin en yoğun olduğu dönem yaz dönemi… İlaçlama her dönemde yapılıyor. Böcekle mücadeleyi çok iyi yapmak lazım. Nisan Mayıs Ayları ilaçlamada çok önemli. İlaçlamanın asıl yapılması gereken ay Mart, Nisan, Mayıs. Bu da larvayı yok etmek. Yani böcek çıkmazdan önce larvayı yok etmek. Larvayı yok etmek için kullanılan ilaçlar var. Yaz döneminde yapılan ilaçlamalar tamamen gösteriye dönük ilaçlamalar.

Tabi böcekler ve sinekler daha çok sulak bölgelere gelir. Sulak alanlarda daha rahat larva bırakıyorlar. Karadeniz’de ilaçla mücadele zor. Arazi yapısı müsait böceklerle mücadele etmeye çok müsaade etmiyor. Bu da böceklere çoğalması için alan açıyor. Güneydoğuda veya iç kesimlerde nehir yatağını yukarıdan ilaçlıyorsun ama burada yüzlerce dere olduğu için ilaçlama zor.

Bu ilaçlama daha çok Ege Bölgesinde kestane yetiştiren illeri kapsıyor. Böceğe karşı kestane ağaçları dronlarla ilaçlanıyor. Burada da var ama burada kestane ticari bir işlem yapılmadığı için kimse o işe bakmıyor ama devasa arazilerde kestane arazileri büyük, 300 dönüm, 500 dönüm arazi sahipleri var; ormanı var; adam geçimini bundan sağladığı için onu ilaçlıyor.

Kokarca Böceği bizim ülkemize Gürcistan üzerinden giriş yaptı diyoruz. Çin menşeili böcek. Oradan tırlarla, nakliye arabalarla, daha çok bunlarla beraber giriş yaptı diyorlar. Önce Artvin bölgesine, daha sonra Rize… Tabi Bulgaristan tarafından da o bölgede de nakliye araçlarıyla aynı şekilde, önce Trakya, sonra Çanakkale… Sadece Fındıkta yok. Buğdayda var, Ayçiçek’te var, mısırda var; hepsinde var. Bu bölgede de var. Açıkçası önceleri bu böcek ciddiye alınmadı. Kestiremedik nasıl çoğalacağını! Bir yılda 200 yumurta bırakıyor. Çok hızlı ürüyor. Bir milyon böcek bir yılda iki yüz milyon oluyor. İki yüz milyon böceği bir yıl sonra iki yüzle çarpın. Çok hızlı çoğalan bir yapıya sahip. Bununla ilgili önce Rize’de, Artvin’de Samuray arıları üretildi. 25. 000 arı salındı tabiata. Ama çok az…

Kokarca Böceği ülke tarımının yüzde yirmi beşini telef ediyor. Fındıktaki oran yüzde yirmi sekiz, otuz arası… Buğdayda, Ayçiçek’te yüzde yirmi beş… Hatta Ayçiçekle ilgili bir buçuk, iki sene önce ciddi bir istila olmuştu. O zaman dronlarla binlerce hektar Ayçiçek arazisi ilaçlanmıştı. Sonuç verdi. Karadeniz’in fındık yetişen bölgelerinde ise zamanında ciddi bir mücadele edilmedi veya edilemedi. Çoğaldı. Veya geç kalındı diyelim. Bakanlık ciddi gayret veriyor ama Tarım İl Müdürlükleri yetersiz kaldı diye düşünüyorum.

Ayrıca Kokarca mücadelesi veya böcekle mücadele sadece Tarım İli bağlamıyor. Halk Sağlığını bağlıyor, Tarım İli bağlıyor, Ziraat Odalarını bağlıyor, Üniversite işin içine giriyor. Giresun’da Samuray arı üretim merkezi kuruldu. Bakanlık acil tesisi kurdu. Bu, bu sene için. Arılar daha üretilecek. On beş, yirmi gün sonra tabiata salınacak. Dolayısıyla kokarca mücadelesi bu sene de gecikmiş oldu. Böcekle, haşeratla mücadele mart, nisan, mayıs ayında yapılır diyor resmi kurumlar.

Yaz döneminde yapılan mücadele yetersiz kalıyor. Çünkü milyonlarca böcek havada uçuşuyor bahçelerde. Ne kadar ilaç atabilirsin de bunu yok edebilirsin? Mümkün değil. Geçen yıl için uyardık. Geçen yıl için mücadele etmeye çalıştılar ama burada da bir eksiklik oldu. Kapalı alanlarla ilgili ilaçlama yapılmadı. Kokarcanın belini kırmak için kışlak mücadelesi dediğimiz mücadelenin yapılması lazım. Kışın evlere giriyor kokarca… Evlerde, depolarda, evin ardiye bölümünde saklanıyor. Kapalı alanlara giriyor ve binlerce, on binlerce böcek oluyor. Vatandaş da fındığı yazın topluyor. Sonra evi ve ya ardiyeyi kapatıyor.

Evdeki böcekten haberi olmuyor. Nisanda kapılar açılınca olan oluyor. Kokarca mücadelesinin ciddi bir şekilde organize edilmesi gerekir. Biz söyledik tabi, inşallah bizi dinlerler; Tarım Bakanlığının bu ilaçlama firmalarından destek alması lazım. Tarım İl Müdürlüğünün yapacağı iş değil. Tarım İl Müdürlüğü zirai olarak şu ilaç kullanılabilir der, şu ilaç kullanılamaz der; telkinde bulunur ama bu işe sahada operasyon yapacak ilaçlama firmalarıdır.

İlaçlama firmalarının personelleri eğitimli. Kapalı alanlarda kullanılan ilaç açık alanda kullanılan ilaç gibi değil. Bizim kapalı alanda yaptığımız ilacı yere atarsak böceğe, havaya atarsak insana etki ediyor. Çok hassas bir konu. Dolayısıyla Tarım İl Müdürlüğü bu riske giremedi. Bu riski üzerine alamadı. Uzaktan insanları uyarmaya çalışıyor, evinizi ilaçlayın, bahçenizi ilaçlayın gibi…Ev ilaçlama yolu pompayla. Sırt pompasıyla. Normal bahçe ilaçlama motorları var.

Ama buradaki en büyük mesele: Adamın üç dönüm bahçesi var; Güneydoğudaki gibi, Sakarya, Samsun gibi 200 dönüm, 500 dönüm arazisi yok. Dolayısıyla 5 dönüm yerin nesini ilaçlayacağım diyor. Burada binlerce pay var. Sakaryada bir gün bir ziyarete gittim. Üç kişinin 600 dönüm yeri var. 200 er dönüm kardeşlere yer düşmüş. Böyle yerde çiftçi ilaçlamada yapar, üzerine de gider ama sahilden Dereli’ye kadar gitseniz her on metrede bir kişinin hissesi var. Bölünmüş üç dönüm, beş dönüm, sekiz dönüm, yedi dönüm…

Bu iş bu seneden geçti. Şu anda yapılacak havadan, aşağıdan ilaçlama hikaye. Belediyelerin yazın açık arabalar üzerindeki ilaçlamalarına benzer. Burada amaç belediye çalışıyor demek içindir. Milyonlarca alanda iki tane aracın havaya ilaç sıkmasıyla mücadele olmaz. Bizim burada yapacağımız ilaçlama hem belediyelerde hem kokarcada larva dönemindedir. Kışlak mücadelesi… Larva döneminde…Buna Eylül’de başlayacağız Ekim’e doğru Kokarcalar evlere depolara sığınacak; o zaman bir eylem planıyla bölge bölge, hızlı bir şekilde bu kapalı alanların ilaçlanması lazım. Adam il dışında ise muhtarlıklar aracılığı ile evlere haberli bir şekilde ilaçlama yapılması lazım. Bu zorunlu olacak. Bunun başka çaresi yok. Fındıktan elde ettiğimiz gelir, devlet olarak 2 milyar dolar. Bu azımsanmayacak bir rakam. Bu çağda savaş biyolojik yollarla olduğu için Türkiye’nin en önemli tarım ihraç ürünü fındık. 2, 2,5 milyar dolar her yıl ihracatımız var. Bugünün parasıyla bu 70 katrilyon yapar. Yüzde yirmi beş kayıp ne demek? Yüzde yirmi beş kayıp; on, on beş milyara yakın kayıp demektir.

Böylece adam ilaçlama yapmıyor. Yapmayınca ne oluyor; bahçelere yayılarak gidiyor. Son olarak evlerde çok ciddi gözükünce diyo ki; “yahu bu iş niye böyle oldu. Biz bundan nasıl kurtulacağız?” O yıl bahçede fındık olmayınca da diyor ki; “Bu sene de bahçede fındık olmadı.” Adam bahçeye iş işten geçince uğruyor. Çoğu da gurbetçi. Bahçeye zamanında giremiyor ki? Sadece gübre zamanı giren var. Böcek popülasyonunu zamanında tespit edemiyor. Hatta çoğu kişi gübreler çok pahalı olduğundan gübre de atmıyor. Çünkü fındık az gübre pahalı. Burada bu işin mücadelesi çok zor. Tamamen bu işi devlet organize edecek. İlaçlama firmalarını davet edip, Ziraat Odası, Valilik, Tarım İl Müdürlüğü, Halk Sağlığı alanıyla ilgili Sağlık İl Müdürlüğü… Bir komisyon kurulup işin sahibi olacak.

Yüzde on olsa bile iki yüz milyon dolar demektir. Bu sadece bir üründe…Diğer ürünleri de kattığınızda bu milyar dolarlar eder ki bu tarımla ilgili büyük bir kayıp demektir. Dolayısıyla bu bilinçle mücadele edersek bu işin üstesinden gelinir. Burada usul yanlış. İddia ediyorum: Bu böceklerin ilaçlamasıyla ilgili kışlak mücadelesinin mutlaka yapılması lazım. Belediyeler, Tarım İl Müdürlüğü işin içine girecek. İlaçlama yapacak personellere eğitimleri verilecek. Bu eğitimlerle beraber hızlı bir şekilde Ordu-Giresun Bölgesi ilaçlanacak. Gerekirse bunu Trabzon, Rize. Artvin Bölgesi de yapacak. Burada ciddi bir kışlak mücadelesi yapılacak. Popülasyon kırılınca da Samuray Arısının işi kolaylaşmış olacak.

Onunla mücadele zirai bir mücadele olduğu için benim alanım değil. Bizim sözünü ettiğimiz Kokarca ile mücadele aslında çok kolay. Bu böcek var ve kapalı alana giriyor. Evimize geliyor. Bu mücadeleyi çok kolaylaştırıyor. Şimdi bu milyonlarca böcek… Ağaçlarda kalsa nasıl mücadele edilecek? Edilemez. Kapalı alana giriyor. Girdiği zaman burada etkili bir ekiple beraber beli kırılır, ikinci sene de ciddi anlamda önü kesilir.

Ömer Karahasan sözlerini şöyle bitirdi; Şöyle bir şey var: Pandemide dünyada ani bir baskın ani bir olay meydana geldi. Her tarafı dezenfekte etmeye başladılar. Dezenfekte için belediyeler nasıl hareket edeceklerini bilemedikleri için bize baş vurdu. Kamu kurumları, özel sektör, vatandaşlar falan. İlaçlama firmalarını aradılar. Biz dezenfektanlarla beraber piyasaya girdik ve insanların bulunduğu ortamları dezenfekte ettik. Daha sonra belediyeler “bu işi ücretsiz yapacağız” diyerek işi üstlendiler. Sağdan soldan kırk kişilik ekip kurdular. Personelin sırtına pompayı verip cami, okul, her yeri dezenfekte etmeye başladılar. O zaman dezenfektanın çok bir zararı yok. Ama kokarca baskını oldu. İl tarım müdürlüğü bu sene ciddi bir çalışmaya girişecekti. Bilmiyorum giriştiler mi? Önce vatandaşlara, Ziraat Odalarına ilaç dağıtacaklardı. Kapalı alanlarda kokarcayı hızlı bir şekilde yok edeceklerdi. Topyekûn valilik, Ziraat Odaları, Tarım İl Müdürlükleri bu alanda mücadele edeceklerdi. Belki etmişlerdir. Ya da ilaç tavsiyesinde bulunacaklardı. Telkinde bulunacaklardı. Bu çok yanlış bu dezenfektan değil. Bu kapalı alanda, halk sağlığı alanında kullanılan bir ilaç… Çok hassas bir ilaç. İnşallah vaka olmamıştır. Köydeki vatandaşa kokarca için kullanacağı ilacı verip de al kullan dersen adam bu evde biraz sinek de var der, kullanırsa, evde yaşlı biri varsa veya hasta; komaya sokar. Çok ciddi hasar bırakır. Belki öldürür. Böyle zararı vardır. Onun için ehlinin kullanması gerekir.