EYÜP SULTAN CAMİİ: Eyüp Sultan Camii‘nin en önemli yanı avlusunda Hz. Peygamber‘i evinde misafir eden ve Eyüp Sultan olarak tanıdığımız Halid b.Zeyd (Ebu Eyyub el-Ensari)’in türbesinin bulunmasıdır. Türbe ziyaret için her yıl ziyaretçi akınına uğruyor. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1458 yılında yaptırılan Eyüp Sultan Camii‘nin ilk hali 1766 yılında gerçekleşen depremde yıkılması nedeniyle günümüze ulaşamamış. Tamamen yıkılan yapının yerine 1800 yılında Sultan III. Selim tarafından yeni bir cami yapılmış. Bu dönemde camilerde barok uygulamalar yapıldığından, özellikle mermer süslemelerde bu mimari uygulamalar görülüyor.

ÇAMLICA CAMİİ- Listedeki en yeni camii olan Çamlıca Büyük Camii, İstanbul’un en yüksek noktalarından birinde, Çamlıca tepesinde inşa edilmiştir. Altı minareli olarak inşa edilen ve bir külliyenin parçası olan cami, 2019’da ibadete açıldı. Aynı anda 63 bin kişinin namaz kılabildiği caminin dört minaresi Malazgirt Muharebesi’ni simgeleyecek şekilde 107.1 metre yükseklikte inşa edilmiştir. Neo-klasik bir üsluba sahip olan cami, İstanbul’un yeni simgelerinden biri haline geldi.

SULTANAHMET CAMİİ: İstanbul’daki tarihi camiler arasında en çok ziyaret edilen yapı Sultanahmet Camii‘dir. Sultan I. Ahmet tarafından yaptırılan ve 1617 yılında ibadete açılan yapının mimari Sedefkar Mehmet Ağa. Osmanlı döneminde ilk 6 minareli yapılan cami olma özelliğine sahip yapının iç süslemelerinde toplamda 21.043 adet çini kullanılmış. Çiniler nedeniyle içine girenlere mavi bir bahar havası yaşatan cami, kendisini ziyaret eden yabancılar tarafından zamanla İngilizce’de “Mavi Cami” anlamına gelen “Blue Mosque” olarak adlandırılmış.

SÜLEYMANİYE CAMİİ: İstanbul’daki tarihi camiler arasında en çok ziyaret edilen yapılardan bir diğeri de Mimar Sinan‘ın İstanbul’daki başyapıtı olan Süleymaniye Camii‘dir. Külliyenin içerisinde Kanuni, Hürrem Sultan ve Mimar Sinan’ın türbeleri bulunuyor. Tarihi Yarımada’nın yedi tepesinden birinde bulunan caminin dış avlusundan Haliç ve Boğaziçi’nin muhteşem manzarası izlenebiliyor. Bu muhteşem başyapıtın yapımı Mimar Sinan için hiç kolay olmamış. Kanuni caminin yapımının uzaması üzerine sonucu Mimar Sinan’ı üstü kapalı boğdurtmak ile tehdit etmiş. Ancak yapının açılışında ise caminin anahtarını Sinan’a verip yapının açılışını kendisine yaptırmış.

FATİH CAMİİ: Fatih Sultan Mehmet tarafından Mimar Atik Sinan’a yaptırılan ve 1470 yılında ibadete açılan Fatih Camii‘nin ilk hali maalesef günümüze ulaşamamış. 1766 yılında yaşanan depremde kullanılamaz hale gelen yapı, Sultan III. Mustafa tarafından 1767 yılında ilk halinden tamamen farklı bir şekilde Mimar Mehmed Tahir Ağa‘ya yeniden yaptırılmış. İstanbul’a yapılan en büyük külliye olma özelliğine sahip Fatih Külliyesi içerisinde cami ile birlikte, 16 medrese, darüşşifa (hastane), tabhane (misafirhane), imarethane, kütüphane ve türbeler bulunmakta. Fatih Sultan Mehmet’in türbesi de külliye içinde bulunuyor.

BÜYÜK MECİDİYE CAMİİ: İstanbul Boğaziçi‘nin en nadide yerinde, zarif mimarisiyle güzel bir eser olan Ortaköy Camii, Sultan Abdülmecit tarafından şehrin anıtsal dokusunun Boğaziçi’ne doğru açılımını devam ettirmek için yaptırttığı yapılardan. 1854 yılında ibadete açılan caminin mimarı Nikoğos Balyan’dır. Günümüzde İstanbul’un simgelerinden biri olan yapı, boğaz ve köprü ile birlikte İstanbul hatırası fotoğraf çektirmek isteyenler için kartpostallık bir manzaraya sahip.

ŞEHZADE CAMİİ: Şehzade Camii’ni Kanuni Sultan Süleyman 22 yaşında vefat eden oğlu Şehzade Mehmet için Mimar Sinan‘a yaptırmış. Mimar Sinan‘ın mimarbaşı olduktan sonra sanatının gelişimini gösteren basamakların başında bulunan yapı, 1548 yılında ibadete açılmış. Şehzade Külliyesi yapıları içinde cami ile birlikte medrese, kervansaray, imarethane, sıbyan mektebi ve türbeler yer alıyor. Şehzade Mehmet’in türbesi külliye yapıları arasında bulunuyor.

YENİ CAMİİ: Eminönü’nde bulunan Yeni Camii, boğaz kıyısındaki sultan camilerinin en görkemlisi ve İstanbul siluetinin temel simgelerinden birisidir. Osmanlı sultan aileleri tarafından yaptırılan büyük camilerin son örneği olan yapı, ayrıca en uzun sürede yapımı tamamlanan cami olma özelliğine sahip. Valide Sultan Camii olarak da bilinen caminin yapımına 1597 yılında III. Mehmet’in annesi Safiye Sultan tarafından başlanmış, çeşitli nedenler sonrası yapının tamamlanması IV. Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan sayesinde 1663 yılında gerçekleşmiş. Caminin boğaz tarafında bulunan hünkar kasrı, 17. yüzyılda yapılan Osmanlı kasırlarının en görkemlisi. Valide Sultan ve Padişah’ın cami içindeki hünkar mahfiline geçişini sağlayan yapı 3 katlı olarak düzenlenmiş.

ÜSKÜDAR MİHRİMAH SULTAN CAMİİ: Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan tarafından Mimar Sinan‘a yaptırılan camilerden birincisi olan Üsküdar Mihrimah Sultan Camii, 1548 yılında ibadete açılmış. Eserlerini bina ettirenlerin kişiliklerine uygun olarak yapan Mimar Sinan, Üsküdar Mihrimah Sultan Camii’ni de bir Padişah kızına yakışır zarafet ve sadelik içinde yapmış. Mihrimah Sultan Külliyesi içerisinde cami ile birlikte medrese, sıbyan mektebi, tabhane, han ve imarethane bulundurmakta ise de medrese ve sıbyan mektebi haricindeki yapılar günümüze ulaşamamış.

EDİRNEKAPI MİHRİMAH SULTAN CAMİİ: Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan tarafından Mimar Sinan‘a yaptırılan camilerden ikincisi olan Edirnekapı Mihrimah Sultan Camii, 1565 yılında ibadete açılmış. Mimar Sinan’ın tek büyük kubbe özelliğini kullandığı yapıda, büyük kubbeyi taşıyan kasnakların etrafına yapılan pencereler sayesinde caminin içi oldukça aydınlık oluyor. Edirnekapı Mihrimah Sultan Külliyesi içerisinde cami ile birlikte çifte hamam, medrese ve Güzelce Ahmet Paşa Türbesini bulunuyor.

RÜSTEM PAŞA CAMİİ: Eminönü Tahtakale’de dükkanların arasında kalan Rüstem Paşa Camii dışarıdan sade bir görünüm sergilemesine rağmen içine girildiğinde ziyaretçilerine adeta bir çini müzesi havası yaşatıyor. Cami içindeki çini süslemelerde 66 farklı lale ve 45 farklı karanfil motifi bulunuyor. Bu güzel yapıyı bina ettiren ise Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan’ın eşi Sadrazam Rüstem Paşa‘dır. 1561 yılında ibadete açılan yapı, Osmanlı döneminde yapılan iş hanı ve cami birleşiminin bir örneği.

NURİOSMANİYE CAMİİ: İstanbul’daki tarihi camiler arasında Nuruosmaniye Camii Osmanlı mimarisinde klasik dönemden barok döneme geçişin sembolüdür. 18. yüzyılda Fransız, İtalyan Saraylarında kullanılan Barok mimari beğenisinin Osmanlı mimarisine uyarlanması ilk olarak bu yapıda gerçekleşmiş. Osmanlı’da barok, geometrik sanattan sonra bir yenilik arama sonrası ortaya çıkmış. Mimarı Rum Simon Kalfa olan caminin yapımına Sultan I. Mahmud’un emriyle 1749 yılında başlanmış. 1754 yılında vefat eden I. Mahmud’un yerine caminin açılışını kardeşinin yerine tahta geçen III. Osman 1755 yılında gerçekleştirmiş. Caminin isminin Nur-u Osmani (Nuruosmaniye-Osmanlı’nın Nuru) olmasının nedeninin III. Osman’ın kendi adını koymasından ve cami içinin oldukça fazla ışık almasından kaynaklanıyor.

YAVUZ SULTAN SELİM CAMİİ: Sultan Selim‘in vefatından sonra Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan Yavuz Sultan Selim Camii, 1522 yılında ibadete açılmış. Haliç‘e yakın en yüksek tepede bulunan yapının mimarı olarak Acem Ali‘nin ismi geçiyor. Külliye içinde Yavuz Sultan Selim’in türbesi de bulunuyor. Türbe içinde Sultan Selim’in kaftanı da sergileniyor.

BEYAZIT CAMİİ: Sultan II. Beyazıt tarafından yaptırılan Beyazıt Camii 1505 tarihinde ibadete açılmış. Yapı, İstanbul’daki tarihi camiler arasında ilk halini korumayı başaran en eski sultan camisidir. Dağınık bir şekilde yapılan Beyazıt Külliyesi içerisinde cami ile birlikte medrese, kervansaray, hamam ve sıbyan mektebini bulundurmakta. Yapının mimarının Ya‘kub Şâh b. Sultan Şâh olduğu belirtiliyor. Camiyi yaptıran Sultan II. Beyazıt’ın türbesi yapının ön tarafında bulunuyor.

ŞEMSİ PAŞA (KUŞKONMAZ) CAMİİ: Şemsi Paşa Camii ya da halk arasında bilinen adıyla Kuşkonmaz Camii, Sultan II. Selim ve III. Murad’a vezirlik yapmış olan Şemsi Ahmed Paşa tarafından 1580 yılında Mimar Sinan’a yaptırılmış. Şemsi Paşa Camii Mimar Sinan’ın İstanbul’da yaptığı en küçük külliyedir. Yapının en dikkat çekici yanı minaresine veya kubbesine kuşların konmamasıdır. Bu nedenledir ki halk arasında Kuşkonmaz Camii olarak da bilinir. Bunun nedeni ise yapının boğazın hemen kıyısında, kuzey ve batı rüzgarlarının buluştuğu bir noktada bulunması ve bunun sonucu olarak rüzgara son derece açık olması.

YILDIZ HAMİDİYE CAMİİ: II. Abdülhamit tarafından Cuma selamlıklarında kullanılmak için inşa ettirilen Yıldız Hamidiye Camii, İstanbul’daki tarihi camiler arasında ahşap ve kalem işi süslemelerin en güzel örneklerinin görülebileceği bir yapıdır. 1885 yılında ibadete açılan yapının mimarları Sarkis Balyan ve Nikolaki Kalfa. Caminin avlusunda, 21 Temmuz 1905 tarihinde Ermeni komitacılar Cuma namazı çıkışında II. Abdülhamit’e karşı bombalı bir suikast düzenlemiş. Meydana gelen patlama sonrasında alanda bulunan 26 kişi hayatını kaybederken, 58 kişi yaralanmış. II. Abdülhamit’in cami çıkışında Şeyhülislam ile normalden daha fazla sohbet etmesi, kendisini saldırıdan kurtarmış.

ARAP CAMİİ: Sivri külahlı yüksek kare biçimli minaresi ve iç ahşap süslemeleriyle ziyaretçilerini kendine hayran bırakan Arap Camii kiliseden çevrilme bir yapı. İstanbul’un fethinden sonra, fethedilen şehirlerde bulunan büyük kiliselerin camiye çevrilmesi usulüne uygun olarak bu yapıda 1475 yılında camiye çevrilmiş. Yapının Arap Camii olarak bilinmesinin ilginç bir hikayesi bulunmakta. İspanya’daki Benî Ahmer-Benî Nasr İslâm Devleti’nin 1492 yılında yıkılmasından sonra İstanbul’a getirilen Müslüman Araplar bu cami çevresine yerleştirilmiş. Bunun sonucu olarak da bu yapı zamanla Arap Camii olarak anılmış. Esasında İstanbul’un fethinden önce caminin Müslüman Araplar tarafından yaptırıldığı efsanesi de buradan doğmuş. Yapının Osmanlı mimarisinde rastlanmayan bir şekilde minareye dönüştürülen kare biçimli çan kulesinin Şam’daki Emeviye Caminin minaresine benzemesi de bu efsanenin yayılmasında önemli bir etken olmuş.

YUŞA CAMİİ: Yuşa Camii, İstanbul’un boğaza yakın en yüksek tepesinde, muhteşem bir boğaz manzarasına sahip Yuşa Tepesi‘nde bulunmakta. Beşiktaş’ta türbesi bulunan, Kanuni Sultan Süleyman’ın süt kardeşi Yahya Efendi‘nin keşfettiği belirtilen Hz. Yuşa Türbesi’nin burada bulunması ziyaretçileri kendisine çekiyor. Yuşa Tepesi’nde cami ilk olarak Sultan III. Osman‘ın sadrazamlığını yapan Yirmisekiz Çelebizade Sadrazam Mehmed Said Paşa tarafından 1755 tarihinde yaptırılmış. Geçirdiği bir yangın sonucunda hasar alan cami Sultan Abdülaziz döneminde 1863-1864 yıllarında aslına uygun olarak yenilenmiş.

YAHYA EFENDİ CAMİİ: Yahya Efendi Camisi, boğaz manzarasına hakimiyeti ile İstanbul’daki tarihi camiler arasında müstesna bir yere sahip. Cami aslında Yahya Efendi Türbesini, selamlığı, Güzelce Ali Paşa Türbesini barındıran tekkenin yapısı içinde kalan bir bölüm. Osmanlı döneminde yaşamış alim bir zat olan Yahya Efendi, Kanuni Sultan Süleyman’ın süt kardeşi olmasıyla da ünlüdür. İstanbul’un önemli medreselerinde dersler veren Yahya Efendi, emekli edilmesinden sonra kendi imkanlarıyla Beşiktaş’ta geniş bir arazi satın almış ve hayatının geri kalan kısmını burada kurduğu dergahta geçirmiş. Yahya Efendi Külliyesi bugünkü görünümünü büyük oranda 1873 yılında Sultan Abdülaziz’in annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından yaptırılan onarım sonrası almış.

AZİZ MAHMUD HÜDAYİ CAMİİ: Aziz Mahmud Hüdayi, yaşadığı dönemde halktan sultanlara kadar uzanan geniş bir tesir halkası meydana getirmiş alim bir zat. Üsküdar’da bugün türbesinin ve külliyesinin bulunduğu yeri satın alarak buraya bir tekke yapmış. 1850 yılında Üsküdar Çarşısı’nda çıkan ve külliyenin bulunduğu alana doğru yayılan yangın sonucunda külliyenin büyük bir bölümü zarar görmüş. Bunun üzerine Sultan Abdülmecid tarafından külliye ve Aziz Mahmud Hüdayi Camii yeni baştan inşa edilmiştir. Caminin ikinci inşası, yapıların ilk hali hesaba katılmadan, Aziz Mahmud Hüdayi’nin yaşadığı döneme tamamen zıt bir şekilde 19. yüzyılın başlarında Fransa’da ortaya çıkan ampir üslubuna göre yapılmış.

YERALTI CAMİİ: Yeraltı Camii, İstanbul’daki tarihi camiler arasında örneği olmayan bir yapı. Aslında yerin altında olmayan bu cami zeminle aynı doğrultudadır ancak üstünde büyük bir yapı bulunması nedeniyle yerin altında görünümü vermekte. Caminin bulunduğu yer Bizans döneminde Haliç’e çekilen zincirin bir ucunun bağlandığı mahzen olarak kullanılmış. Yapı, Osmanlı döneminde keşfedilen sahabe kabirleri nedeniyle I.Mahmud’un sadrazamı Bahir Mustafa Paşa tarafından 1753-1756 yılları arasında camiye dönüştürülmüş.

AHİ ÇELEBİ CAMİİ: Ahi Çelebi Camii, Eminönü sahilinde Zindan Han’ın hemen yanındadır. Burası Evliya Çelebi’nin “Şefaat ya Resulallah” yerine “Seyahat ya Resulallah” dediği rüyada içinde bulunduğu camidir. 16. yüzylda Ahi Mehmet Çelebi tarafından inşa edildi. Ahi Mehmet Çelebi, saray hekimlerinden Mevlana Kemal’dir. Taş tuğla kullanılarak inşa edilen camide tek minare bulunur.

SEYİD NİZAM CAMİİ: Kazlıçeşme Mahallesi’nde, Balıklı olarak anılan semtte, Seyit Nizam Caddesi ile Seyit Nizam Balıklı Yolu’nun kavşağında yer almaktadır. Tekkenin kurucusu, Yavuz Sultan Selim döneminde (1512-1520) Bağdat’tan gelerek İstanbul’a yerleşen, ulemadan ve Nakşibendiyye tarikatı şeyhlerinden, halk arasında “Seyyid Nizam” olarak tanınmış Seyyid Nizameddin Efendi’dir (ö.1550).

SÜMBÜL EFENDİ CAMİİ: İstanbul`un fethinden sonra harap halde bulunan kilise, Koca Mustafa Paşa tarafından 1489 yılında camiye çevrilmiş, ek olarak medrese, han, imaret, hamam ve çeşme yaptırılarak bir külliyeye dönüştürülmüştür. Hz. Peygamber’in torunu Hz. Hüseyin’in kızları Hz. Fatıma ve Hz. Sakine’nin ve Bizans İmparatoru Konstantin’in Müslüman olan kızı Prenses Katerina’nın türbeleri, Sümbül Efendi Camisi’nde bulunuyor.

MERKEZ EFENDİ CAMİİ: Mesir macununu bularak Kanuni Sultan Süleyman’ın annesi Ayşe Hafsa Sultan’ı iyileştiren Hekim Merkez Efendi, döneminde pir makamı olmamasına rağmen halk tarafından hem yaşarken seviliyordu hem hayata gözlerini yumduktan sonra… Zeytinburnu’nda bulunan cami, Kanuni Sultan Süleyman’ın kız kardeşi Şah Sultan tarafından inşa ettirilmiştir. Merkez Efendi Türbesi’nin yanına yaptırılan cami, II. Mahmut tarafından aslına uygun olarak yenilenmiştir.

DOLMABAHÇE CAMİİ- Sultan Abdülmecit tarafından annesi Bezmialem Valide Sultan için yaptırılan ve tıpkı Mecidiye Camii gibi neo-barok özellik gösteren yapı Garabet Balyan’a inşa ettirilmiştir. Dolmabahçe Sarayı’nın hemen yanına inşa edilen ve muhteşem bir Boğaziçi manzarasına sahip olan cami, İstanbul’un da simgelerinden biridir. Tam adı Bezmialem Valide Sultan Camii olan yapı 1948’den 1960’a kadar Deniz Müzesi olarak kullanılmıştır.

KILIÇ ALİ PAŞA CAMİİ: Yapımında İspanyol yazar Cervantes’in tutsak işçi olarak çalıştırıldığı rivayet edilen ama gerçekliği ispatlanmamış olan bu cami, Mimar Sinan tarafından inşa edilmiştir. 1580 yılında ibadete açılan cami Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa tarafından Tophane semtinde yaptırılmıştır. Burasının deniz doldurularak inşa edilen ilk cami olduğu iddia edilmektedir.