2024-09-21 21:02:50

Birinci Dünya Savaşı'nda tahrip olmuştu! İşte tarihi mezarların son hali

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kulaz başkanlığında yürütülen kazı ve restorasyon çalışmaları sürüyor. Yürütülen çalışmalar Selçuklu Meydan Mezarlığı kazısı, Birinci Dünya Savaşı sırasında askerilerin geçişini sağlamak için mezarlık içinden açılan ve birçok mezarın tahrip edildiği bölge olan dere içinde devam ediyor.

Kazı Başkanı Kulaz, bugüne kadar mezarlık alanında 8 bin 200 mezar taşının kayıt altına alındığını söyledi.

Mezarlığın arka kısmında kalan ve yıllarca yol olarak kullanılan bölgede, yol geçişi sırasında birçok mezarın tahrip edildiğini belirten Kulaz, 2 bin 400 metrekarelik alanda yürütülen çalışmalarda 82 yeni mezar taşının bulunduğunu söyledi.

Selçuklu Meydan Mezarlığı’nın her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edildiğini, mezarlığın ziyaretçilere hazır hale getirilmesi için önce ot temizliğinin yapıldığını belirten Kulaz, şöyle konuştu:

"2024 yılı kazı çalışmaları Kültür Turizm Bakanlığını izinleri ve sağladığı imkânlarla devam ediyor. Bu yıl mezarlığın ziyarete hazır hale getirilmesi için ot temizliği ve çeşitli temizlikler yapılarak ziyarete açıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığımızın adına yapılan çalışmalarımızın büyük çoğunluğu 1. Dünya Savaşı sırasında açılan ve mezarlığın tam ortasından geçen güzergahta gerçekleştirildi. Aşağı yukarı 2 bin 400 metrekare bir alanda çalışma yapılıp rehabilite edildi. Bu alanda 82 mezar taşına restorasyon ve konservasyon gerçekleştirildi. 72 mezar taşının blokajı yapıldı. 10 mezar taşı da kırıktı ve birleştirme ve yapıştırma işlemi yapıldı. Yüzey toprağının alınması neticesinde 24 yeni mezar çıkarıldı. Bunlardan 10’u çocuk mezarıdır. Çalışmalarımız bu yönde devam ediyor. Bunun haricinde derede oluşan tahribat nedeniyle yer altı mezarlar da nasibini almış durumda"

Akıt mezar olarak nitelendirdikleri yaklaşık 180 yer altı mezarın bulunduğunu da anlatan Kulaz, "Mezarlığın geneline yayılmış durumda. Dere civarında da var. Bunlardan 2 tanesine konservasyon işlemi yaptık. 1 tanesi de yıkılmak üzereydi. Restorasyon yaptık ve güçlendirdik. Umarım gelecek nesillere de aktarırız. Bu anlamda da çalışmalarımız var. Ağırlıklı olarak restorasyon gerçekleştiriyoruz. Restorasyon yapabilmemiz için de yüzey toprağının da alınması gerekiyor. İlk işlemimiz yüzey toprağının alınması restorasyon ve zemini düzelterek ziyarete açık hale getirmeye çalışıyoruz" dedi.

Türk Tarih Kurumu adına yapılan çalışmaları da anlatan Kulaz, Selçuklu Kalesi'nde yeni sarnıcın ortaya çıktığını belirterek, "Ahlat’ın geçmişini verebilecek en önemli nokta halkın Selçuklu Kalesi, eski kale olarak bildiği iç kale de var. İç kalede çalışmalarımız Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülüyor. Önemli bulgulara ulaştık. Daha önemli verilerin de çıkacağını düşünüyoruz. O çalışmalarımız da devam ediyor. Selçuklu Kalesi'nde Orta çağ dönemine ait yeni bir sarnıç ortaya çıktı. Muhtemelen 13’üncü yüzyıl olarak düşünüyoruz. Çalışmalarımız orada da devam ediyor. Veriler çıktıkça da sizlerle paylaşacağız" dedi.